بهترین زمان خواندن نماز شب از نظر شرعی و روایات چه وقت است ؟

بهترین زمان خواندن نماز شب

خواندن نماز شب سنت رسول خدا (ص) و ائمه اطهار (ع) است و در ادامه راه پر سعادت این بزرگواران، علمای اسلام نیز در دوره‌های مختلف زمانی، نماز شب را به عنوان یکی از اعمال لازم می‌دانستند و در توصیه‌هایشان بسیار دیده شده است که به خواندن نماز شب اشاره کرده‌اند. امام صادق (ع) به یکی از پیروانشان فرمودند: «شب زنده داری را فرو مگذار، زیرا بازَنده کسی است که شب زنده داری را ببازد».

اما نماز شب نیز مانند بسیاری از اعمال عبادی اسلام شرایط خاص خودش را دارد، یکی از این شرایط مربوط به نماز شب، زمان به جا آوردن آن است. همانطور که از اسم نماز شب مشخص است، زمان اقامه این نماز، شب است، اما ساعات خاصی از شب. طبق فرموده ائمه (ع) و بنابر روایات به جا مانده از پیشوایان دین، وقت نماز شب از نیمه شب شرعی تا اذان صبح است.

بهترین زمان خواندن نماز شب

طبق گفته‌های مراجع عظام تقلید، که البته همگی برگرفته از آیات و روایات معتبر و موثق به جای مانده از ائمه (ع) هستند، زمان خواندن نماز شب از نیمه شب شرعی شروع می‌شود و تا اذان صبح ادامه پیدا می‌کند.

شیوه احتساب نیمه شب شرعی

آیت الله مکارم شیرازی در پاسخ به یکی از مقلدینشان که درباره شیوه صحیح احتساب نیمه شب شرعی پرسیده بود اینگونه پاسخ دادند که:
“احتیاط واجب آن است که شب را از اوّل غروب آفتاب تا اذان صبح حساب کند و در نیمه اوّل سال تقریباً ساعت دوازده و پانزده دقیقه بعد از ظهر آخر وقت نماز مغرب و عشا است و در نیمه دوم سال ساعت یازده و پانزده دقیقه بعد از ظهر آخر وقت نماز مغرب و عشا است، هر چند در ایام سال کمی تفاوت دارد. ”

تبصره‌های زمان خواندن نماز شب

• خواندن نماز شب در فاصله نیمه شب شرعی تا اذان صبح اشکالی ندارد، اما ائمه اطهار (ع) فرموده‌اند هرقدر نماز شب را نزدیک به نماز صبح بخوانید بهتر است. البته از آنجایی که نماز شب مستحب است سخت گیری چندانی در این موارد نیست، حتی در روایاتی ذکر شده است که جوان‌ها و افرادی که می‌ترسند خواب بمانند و توفیق نماز شب را از دست بدهند می‌توانند اوایل شب را به خواندن نماز شب مشغول شوند و از ثواب نماز شب بهره‌مند شوند.
• نحوه خواندن آن نیز هم به صورت نشسته و هم به صورت ایستاده صحیح است.
• در بعضی موارد شخصی که قصد خواندن نماز شب را دارد به موقع از خواب بیدار نمی‌شود و ممکن است وقت کافی برای خواندن نماز شب را نداشته باشد. در این مورد که نمازگزار موفق به بیدار شدن در زمان نماز شب نمی‌شود، می‌تواند در تنگی وقت فقط نماز شفع و وتر را بخواند و با همین سه رکعت ثواب نماز شب را ببرد.
• تخفیف و آسان گیری در رابطه با نماز شب بسیار مشهود است؛ به گونه‌ای که حتی فرموده‌اند اگر بیدار شدید بخوانید، اما اگر بیدار نشدید می‌توانید بعد از خواندن نماز صبح قضای نماز شب را به جا بیاورید تا از ثواب آن بی بهره نمانید.

قضای نماز شب

نوع زمان بندی در عصر کنونی تفاوت‌های زیادی با زمان قدیم دارد. بیدار شدن در نیمه‌های شب برای گذشتگان امر عادی و آسانی بود. اما امروزه حتی افرادی که دغدغه‌های دینی و مذهبی دارند نیز همراه با برنامه ریزی همگانی جامعه، گاهی مجبور می‌شوند تا نیمه‌های شب بیدار بمانند. استفاده از شب، جای سحرخیزی را گرفته و این باعث می‌شود مؤمنین و کسانی که نماز شب می‌خوانند، در بعضی از روز‌ها توفیق نماز شب را از دست بدهند. اسلام برای این افراد راهکاری ارائه کرده است.

از امام صادق (ع) نقل می‌کنند: شخصی به آن حضرت عرض کرد: فدایت شوم چه بسا که اتفاق می‌افتد که یک ماه و دو ماه و سه ماه نماز شب از من فوت می‌شود و من آن را به روز قضا می‌کنم، آیا این کار جایز است؟ فرمود: به خدا قسم این کار مایه روشنی چشم تو است و این جمله را سه بار تکرار کرد.