دعا درمانی چیست؟ | احادیثی درباره ی دعا درمانی

در دنیایی که در آن زندگی میکنیم گاهی علم نمی تواند یارای درما بسیاری از امراض و مشکلات باشد . بسیارند مردمی که با توکل به خدا و از طریق دعا درمانی مشکلات را برطرف می کنند. در این مطلب از جدول یاب به بررسی دعا درمانی احادیث موجود در اینباره می پردازیم.

دعا درمانی چیست و چگونه است؟

دعا کردن از زمان های قدیم و سال های خیلی دور بین همه ی مردم رواج داشت. دعا کردن در همه ی زمان مخصوصا در زمان گرفتاری و بیماری از آن استفاده می شد.

پس از انقلاب صنعتی و ورود تکنولوژی به زندگی بشر تا حدی تأثیر دعا کم رنگ تر دیده شد تا حدی که تاثیر دعا را در سلامتی و … انکار کردند.

اما در این سال ها دانشمندان تاثیر دعا را در سلامتی و بیماری ها بسیار دانسته اند.

همه ی افراد هنگامی که با یک آسیب جدی یا بیماری سخت مواجه می شوند، دست به دعا بر می دارند و از تواناترین طبیب هستی، شفا می جویند.

امروزه نیز در سراسر جهان شاهد ظهور و توسعه بسیاری از روش های درمانی طب مکمل یک دید کلی نگری نسبت به جسم، ذهن و روح انسان هستیم. این دیدگاه در سال های اخیر از پذیرش بالایی برخوردار گشته و به طور اصول بدون پذیرفتن آن، هر گونه سخن از این نوع درمان ها، بی فایده و ناقص خواهد ماند.

اصولا مشیت خداوند بر این قرار گرفته که مردم در این عالم برای رسیدن به مقصود از اسباب و وسایل موجود کمک بگیرند. در حدیث معروف از امام صادق (ع) آمده است: اراده الهی بر این قرار گرفته که همه چیز مطابق اسباب جریان یابد، به همین جهت برای هر چیزی سببی قرار داده است.

بنابراین بی اعتنایی به عالم اسباب نه تنها توکل نیست، بلکه به معنای بی توجهی به سنت های الهی است و این با روح توکل ناسازگار است.

پس به طور خلاصه، توکل بر خداوند یعنی اعتماد کردن به او و واگذار کردن کار به او و تسلیم اراده او بودن و استقلال ندادن به اسباب و توجه کامل به مسبب الاسباب یعنی خداوند متعال. یعنی در عین استفاده از اسباب ( درمان ) توجه داشته باشیم که اسباب از خود چیزی ندارند و در تأثیر مستقل نمی باشند بلکه تکیه گاه آنها نیز خداوند متعال است.

در مورد دعا باید اثبات کنیم که دعا درمان است و همچنین باید اثبات کنیم دعا درمان عام و درمان کل بیماری ها است.

معنی کلمه ی دعا

دعا از جهت لغوی به معنای «کسی را صدا زدن- کسی را خواندن» و «خواندن و حاجت خواستن و استمداد»

تأثیر دعا را بسیاری از افراد تجربه کرده‌اند، آنهایی که انرژی‌درمانی کار کرده‌اند، می گویند دعا انرژی را زیاد می کند. عده‌ای بر این باور هستند که دعا فعالیت‌های سلول را بیشتر می کند.

دعا موجب افزایش انرژی مثبت و دفع انرژی منفی می شود.

دعا سیستم ایمنی بدن را قوی می‌کند چرا که دعا موجب افزایش انرژی مثبت و دفع انرژی منفی می‌شود, در نتیجه سیستم دفاعی بدن تقویت می شود.

نسبت به ۹۵ درصد بیماری ها دعا داریم علاوه بر دعاهایی که عمومیت دارند. مانند داروهایی که بعضی عمومیت دارند و بعضی برای بیماری خاصی هستند دعا نیز همینگونه است. مانند دعای تب، سرماخوردگی، سرطان، فلج، لقوه، شب کوری، شب ادراری و همینطور باقی بیماری ها.

دعا درمانی چیست ؟

فضیلت و آثار دعا از دیدگاه قرآن

۱- خداوند در قرآن کریم می فرمایند: «قُلْ ما یَعْبَؤُا بِکُمْ رَبِّی لَوْ لا دُعاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکُونُ لِزاماً»

بگو: «پروردگارم براى شما ارجى قائل نیست اگر دعاى شما نباشد؛ شما (آیات خدا و پیامبران را) تکذیب کردید، و (این عمل) دامان شما را خواهد گرفت و از شما جدا نخواهد شد!».

خداوند در این آیه بیان می کند که اگر دعا نبود هیچ جایگاه و اهمیتی برای مردم قرار نمی داد. بنابراین از این کلام فهمیده می شود که جایگاه و منزلت انسان در نزد خداوند به اندازه ی دعا کردن اوست.

برخی گفته اند که در این آیه منظور از دعا «عبادت و پرستش خداوند» است. ولی این درست نیست، بلکه آنچه که از امامان معصوم (ع) درباره ی این آیه نقل شده است، نشان می دهد که منظور از دعا در این آیه همان دعایی است که در عرف شرع فهمیده می شود.

مضمون این آیه نشان دهندۀ آن است که اهتمام خداوند به انسان از سوی دعا سرچشمه می گیرد، یعنی همان حاجت خواستن، که اهتمام خداوند شامل دادن نعمت – سلامتی و … است.

۲- خداوند می فرمایند: «فَلَوْ لا إِذْ جاءَهُمْ بَأْسُنا تَضَرَّعُوا وَ لکِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ»

چرا هنگامى که مجازات ما به آنان رسید، (خضوع نکردند و) تسلیم نشدند؟! بلکه دل هاى آنها قساوت پیدا کرد.

خداوند  در این آیه سه هشدار می دهد که اگر کافران تضرع و زاری می نمودند، خداوند سختی و ناگواری و ختم و عذاب و ناراحتی های آنان را برطرف می نمود.

البته منظور از ناراحتی ها انواع ناراحتی های جسمی و روحی و عذاب را شامل می شود.

لذا خداوند در آیه ی شریفه اشاره به این مطلب دارد که انسان در تمام گرفتاری ها مانند بیماری و مشکلات روحی و جسمی باید به خداوند متوسل شود و دعا را فراموش نکند.

دعای آیت الله خوانساری در زمان بیماری :

آیت الله سید احمد خوانساری نقل می کند که در خوانسار بیماری واگیرداری شایع شده بود و در اغلب خانه ها یک نفر یا بیشتر از دنیا رفتند؛ مگر خانه هایی که هر روز این دعا را بعد از نماز صبح می خواندند که به آنها هیچ صدمه ای وارد نشد! و این مرجع بزرگ عالم تشیع، به جهت اهمیت و مجرب بودن این دعای شریف، از یک خطاط با ایمان درخواست کردند که این آیات را بنویسند، و آن را بین فرزندان و خویشاوندان خود توزیع کردند. آن دعا این است:

«قُلْ لَنْ یُصِیبَنا إِلَّا ما کَتَبَ اللَّهُ لَنا هُوَ مَوْلانا وَ عَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ‏[۱۰]- وَ إِنْ یَمْسَسْکَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا کاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَ إِنْ یُرِدْکَ بِخَیْرٍ فَلا رَادَّ لِفَضْلِهِ یُصِیبُ بِهِ مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ‏[۱۱]- وَ ما مِنْ دَابَّهٍ فِی الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُها وَ یَعْلَمُ مُسْتَقَرَّها وَ مُسْتَوْدَعَها کُلٌّ فِی کِتابٍ مُبِینٍ[۱۲]‏- وَ کَأَیِّنْ مِنْ دَابَّهٍ لا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ یَرْزُقُها وَ إِیَّاکُمْ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ[۱۳]‏- ما یَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَهٍ فَلا مُمْسِکَ لَها وَ ما یُمْسِکْ فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ[۱۴]‏- قُلْ أَ فَرَأَیْتُمْ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ أَرادَنِیَ اللَّهُ بِضُرٍّ هَلْ هُنَّ کاشِفاتُ ضُرِّهِ أَوْ أَرادَنِی بِرَحْمَهٍ هَلْ هُنَّ مُمْسِکاتُ رَحْمَتِهِ قُلْ حَسْبِیَ اللَّهُ عَلَیْهِ یَتَوَکَّلُ الْمُتَوَکِّلُونَ‏[۱۵]- حَسْبِیَ اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ[۱۶]‏ وَ أَمْتَنِعُ بِحَوْلِ اللَّهِ وَ قُوَّتِهِ مِنْ حَوْلِهِمْ وَ قُوَّتِهِمْ وَ أَسْتَشْفِعُ‏ بِرَبِّ الْفَلَقِ مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ‏ وَ أَعُوذُ بِمَا شَاءَ اللَّهُ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ.»[۱۷]

آیت الله سید احمد خوانساری گفتند :

این آیات در کنار هم یک وجود خاصی پیدا کرده است که انشاء و جعل آن توسط امام معصوم است. مثل داروهای ترکیبی که اثر مکمل چند دارد را در یک دارو جمع می کند، همین ترکیب در معنا و تفسیر این معجون هم وجود دارد و توجه به این حقیقت و معنا است که بلا را دور می‌کند لذا چند جمله‌ای در توضیح آیات این دعا عرض می کنم و رفع زحمت می کنم.

این دعا در واقع ترکیبی از شش آیه از آیات کریمه قرآن و بخشی از یک آیه هفتمی هست که هرکدام خواص و آثاری دارند و اینجا در کنار هم، ترکیب معنایی جدیدی پیدا کرده اند و آثار خاصی دارند.

دعای آیت الله خوانساری به هنگام بیماری

تحقیق درباره ی تاثیر دعا بر چند بیماری :

دعا درمانی، یکی از روش های درمان کل نگر است که اثربخشی آن در مورد بیماری های مختلفی نظیر بیماری های قلبی ـ عروقی، روماتوئید آرتریت و ناباروری ثابت شده است. هدف این مطالعه تعیین اثر دعا درمانی روی فریتین و هموگلوبین بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور است. این بیماری در افراد مدیترانه ای و نیز ایران بیش از سایر ملل دیده می شود. تالاسمی ماژور، شدیدترین فرم این بیماری است که در آن فقدان کامل پروتئین بتا در هموگلوبین، منجر به کم خونی تهدید کننده حیات می شود.

به طوری که زندگی فرد لزوما به تزریق منظم خون و مراقبت های مکرر پزشکی بستگی دارد از طرف دیگر تزریق مکرر خون که برای درمان این بیماران ضرورت دارد منجر به انباشتگی آهن و افزایش فریتین سرم در این بیماران می شود که باید با درمان شلاتور مناسبی (Chalating agent)  مانند دفروکسامین فریتین سرم زیر ۱۰۰۰ نانوگرم در میلی لیتر نگه داشته شود، سمی نخواهد بود.

این مطالعه آزمایشی روی هفت بیمار که به یک کلینیک مراجعه می کرده اند انجام شده است. این بیماران علاوه بر درمان معمول خود، دعا درمانی را نیز دریافت کرده اند. جهت تحلیل آماری از نرم افزار SPSS استفاده شده است. در این مطالعه ۷ بیمار مورد مداخله قرار گرفتند که ۶ نفر (۸۵.۶ درصد) مونث و یک نفر (۱۴.۳ درصد) مذکر بودند.

قبل از مداخله حداقل هموگلوبین ۷.۵ و حداکثر آن ۱۰.۷ بود و میانگین هموگلوبین بیماران ۹.۷ (انحراف معیار ۰.۴۵) گرم در دسی لیتر بود. فریتین بیماران نیز در ۵ بیمار در دسترس بود که میانگین آن ۲۲۴۶.۸ با میانه ۱۵۸۰ بود. میانگین هموگلوبین بیماران پس از مداخله به ۱۰.۸ رسید (خطای استاندارد ۰.۲۴۲) که این اختلاف از نظر آماری معنی دار است (P=0.028). متوسط کاهش فریتین ۵۶۶ واحد با خطای استاندارد ۳۱۳.۱ و میانه ۷۸۰ بود. در ۴ مورد از بیماران فواصل دریافت خون (ترانسفوریون) به حدودا دو برابر افزایش یافت.

نخستین بار است که این روش در مورد بیماران تالاسمی به کار گرفته می شود و اثربخشی آن در کاهش فریتین، افزایش هموگلوبین و افرایش فواصل خونگیری بیماران در این مطالعه کوچک نشان داده شده است و برای اثبات این اثر مطالعه کارآزمایی بالینی ضرورت دارد. بنابراین در صورت وجود بستر مساعد جهت انجام چنین پژوهش هایی به صورت گسترده تر، انجام این بررسی بر روی تعداد بیشتری از بیماران و ارزیابی تاثیر این روش روی شاخص های سلامت روان آنها در مرحله بعدی قرار دارد.

دعا برای شفای بیماران

احادیثی درباره ی دعا درمانی:

در مورد اینکه دعا درمان است روایت های بسیاری وجود دارد.

امام رضا (ع) در تفسیر قول پیامبر (ص) می فرماید:

لِکُلِ‌ دَاءٍ دَوَاءٌ سَأَلْتُهُ عَنْ ذَلِکَ فَقَالَ لِکُلِّ دَاءٍ دُعَاءٌ فَإِذَا أُلْهِمَ الْعَلِیلُ الدُّعَاءَ فَقَدْ أُذِنَ فِی شِفَائِهِ.

یعنی مراد از اینکه برای هر بیماری درمانی این است که برای هر بیماری دعا است. پس وقتی به بیمار الهام می شود که دعا کند همانا خداوند اذن به درمان او داده است.

روایت صحیح السند در کافی می فرماید:

عَلَیْکَ‌ بِالدُّعَاءِ فَإِنَّهُ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاء.

یعنی بر تو باد دعا زیرا درمان همه بیماری ها است.

در فقه الرضا آمده است:

لَا یَذْهَبُ‌ بِالْأَدْوَاءِ إِلَّا الدُّعَاءُ وَ الصَّدَقَهُ وَ الْمَاءُ الْبَارِد.

یعنی چیزی بیماری ها را از بین نمی برد مگر دعا و صدقه و آب سرد.

روایت دیگری می فرمایند:

عَلَیْکُمْ‌ بِالدُّعَاءِ فَإِنَّهُ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ [وَ] إِذَا دَعَوْتَ فَظُنَّ أَنَّ حَاجَتَکَ بِالْبَاب.

یعنی بر شما باد دعا کردن زیرا شفاء از هر بیماری است. هنگامی که دعا کردی باید گمان داشته باشی حاجتت دم درب است.

روایتی را از امام رضا (ع) که فرمودند:

لِکُلِّ دَاءٍ دُعَاءٌ.

یعنی برای هر بیماری دعائی است.

فَإِذَا أُلْهِمَ الْعَلِیلُ الدُّعَاءَ فَقَدْ أُذِنَ فِی شِفَائِهِ.

هنگامی که به بیمار دعا الهام می‌شود همانا اذن در شفاء او داده شده است.  (مکارم الاخلاق)