یاران امام زمان چه کسانی هستند؟ راز ۳۱۳ نفر بودنشان چیست؟

در این مطلب از جدول یاب به بررسی این سوال می پردازیم که یاران امام زمان چه کسانی هستند؟ راز ۳۱۳ نفر بودنشان چیست؟. امیدواریم مفید واقع شود.

یاران امام زمان

در همه جا معروف است و در کتاب های مربوط به امام زمان علیه السّلام نوشته شده که هنگام ظهور آن حضرت، ۳۱۳ نفر یاران مخصوصش به او می پیوندند و هم چون کوه در برابر حوادث ایستادگی کرده و همراه امام علیه السّلام هستند، اکنون به جاست که در این کتاب درباره ی این افراد خاص به بررسی فشرده ای بپردازیم. برای روشن شدن مطلب نخست صحّت اصل حدیث را مورد بررسی قرار داده، سپس ویژگی های این یاران را بیان می کنیم. به طوری که در کتب مربوطه مانند بحارالانوار (ج۵۲) اثبات الهداه (ج ۷)، منتخب الأثر و … آمده، حدیث ماجرای پیوستن ۳۱۳ نفر از یاران خاصّ حضرت قائم علیه السّلام به آن حضرت، هنگام ظهور در مکه متواتر است ، یعنی به اندازه ای نقل شده که انسان با بررسی آن ها علم پیدا می کند که این حدیث صحیح است، و از پیامبر و ائمه علیهم السّلام نقل شده است. بنابراین نباید شکّی در صدور حدیث مذکور از جانب معصومین علیهم السّلام نمود. توضیح بیش تر این که: این حدیث با تعبیرات گوناگون نقل شده و در مجموع به اصطلاح تواتر معنوی بر صحّت صدور آن از معصومین علیهم السّلام داریم، اکنون با توضیحات کوتاه، ویژگی های این افراد و یاران مخلص دیگر امام قائم علیه السّلام را در امور ده گانه زیر بررسی می کنیم:

ویژگی های یاران امام زمان

۱-امام در انتظار آن ها به سر می برد

هنگام ظهور امام قائم علیه السّلام ، آن حضرت قبل از آن که کنار کعبه برود و تکیه بر کعبه (کانون و مرکز توحید) کند و صدای دل آرای خود را بلند کرده و به جهانیان برساند، در مکانی به نام «ذی طوی» در انتظار ۳۱۳ نفر از یاران خاصّش توقف می کند، تا این که آن ها می آیند و به آن حضرت می پیوندند… ۱ و در آن جا همراه امام به کنار کعبه می روند …۲

۲- آن ها از اطراف جهان جمع می شوند

این ۳۱۳ نفر از اطراف جهان و دورترین نقطه ها جمع شده و به امام قائم علیه السّلام می پیوندند ، چنان که در حدیثی از امام باقر علیه السّلام بیان شده: « یَجمَعُ اللهُ مِن أَقاصِی البِلادِ عَلی عِدَّهِ أَهلِ بَدرٍ ثَلاثَمِأَهَ وَ ثَلاثَ عَشَرَ رَجُلاً ؛ خداوند – برای حضرت قائم علیه السّلام – از دورترین شهرها، به تعداد جنگ آوران جنگ بدر، ۳۱۳ مرد را جمع می کند»۳ .

۳- آن ها نخستین بیعت کنندگان با امام قائم هستند

هنگام ظهور، نخستین کسانی که پس از جبرییل امین با امام قائم علیه السّلام بیعت می کنند ، همین ۳۱۳ نفر هستند. این مطلب را امام باقر علیه السّلام در ضمن حدیثی فرمود۴ . البته باید توجّه داشت که در آغاز ظهور، یاران امام زمان علیه السّلام ۳۱۳ نفرند، وگرنه به طور سریع بر یاران آن حضرت افزوده می شود، به طوری که در همان آغاز به ده هزار نفر می رسند، چنان که امام صادق علیه السّلام فرمود: « مایَخرُجُ إِلّا فِی أَوَّلِهِ قَومٌ وَ ما یَکُونُ أُولُوا القُوَّهِ أَقَلَّ مِن عَشَرَهَ آلافٍ ؛ امام زمان علیه السّلام خروج و ظهور نمی کند مگر همراه یاران نیرومند و رشید، و این یاران کمتر از ده هزار نفر نیستند»۵ .

۴- آن ها جانبازان سلحشورند

این ۳۱۳ نفر یاران امام زمان در حدّی از ایثار و جانبازی و شجاعت و سلحشوری هستند که دشمنان قائم علیه السّلام جمع می شوند تا آن حضرت را به قتل برسانند، همین ۳۱۳ نفر با دفاع قهرمانانه و جانبازی در راه آن بزرگوار، دشمنان را دفع کرده و آنان را در راه رسیدن به هدف شوم خود، مفتضحانه شکست می دهند ، چنان که این مطلب در ضمن حدیثی از امام سجّاد علیه السّلام نقل شده است۶ .

۵- آن ها پرچم داران و حاکمان روی زمینند

این افراد، در روایات بسیار، تشبیه به ۳۱۳ نفر مسلمانان شجاع و سلحشوری شده اند که در جنگ بدر، نخستین شکست بزرگ را بر کفّار و دشمنان اسلام وارد آوردند، که تا آن وقت دشمنان چنین شکستی از اسلام نخورده بودند و اصلاً تصوّر چنین شکستی را نمی کردند. به علاوه، این ۳۱۳ نفر پرچم داران روی زمین و حاکمان خدا بر مردم در سراسر زمین می باشند، این ویژگی ها حکایت از آن می کند که این افراد علاوه بر سلحشوری و شجاعت، دارای علم و بینش بوده که لیاقت رهبری جامعه ها را دارند و شایستگی آن را دارند که پرچم دار کشورها باشند. شاید بتوان گفت: هنگام برقراری حکومت جهانی حضرت مهدی علیه السّلام همه ی جهان به ۳۱۳ ایالت و استان تقسیم گردد و در هر یک از این ایالت ها و استان ها، این مردان بزرگ رهبر آن جا گردند. اینک به اصل روایت توجّه کنید که امام صادق علیه السّلام فرمود: « وَ کَأَنِّی أَنظُرُ القآئِمِ علیه السّلام عَلی مِنبَرِ الکُوفَهِ وَ حَولُهُ أَصحابُهُ ثَلاثَمِأَهَ وَ ثَلاثَ عَشَرَ رَجُلاً عِدَّهٌ أَهلِ البَدرِ ؛ وَ هُم أَصحابُ الأَلوِیَهِ وَ هُم حُکّامُ اللهِ فِی أَرضِهِ عَلی خَلقِهِ…؛ گویا امام قائم علیه السّلام را بر بالای منبر کوفه می نگرم که یارانش ۳۱۳ نفر ، به تعداد جنگ آوران مسلمان جنگ بدر، اطرافش را گرفته اند، این یاران پرچم داران و حاکمان بر مردم در زمین از جانب خدا هستند»۷ .

۶- آن ها امّت معدوده و هم چون پاره های ابرهای متراکم هستند

در قرآن می خوانیم: « هر جا باشید، خداوند همه ی شما را حاضر می کند»۸ . در تفسیر این آیه ، امام باقر علیه السّلام فرمود: « یَعنِی أَصحابَ القآئِمِ علیه السّلام ، اَلثَّلاثَمِأَهَ وَ البِضعَهَ عَشَرَ رَجُلاً ،وَ للّهِ هُمُ الأُمَّهُ المَعدُودَهُ. یَجتَمِعُونَ وَاللهِ فِی ساعَهٍ واحِدَهٍ قُزَعٌ کَقُزَعِ الخَرِیفِ ؛ منظور یاران قائم علیه السّلام هستند که ۳۱۳ نفرند، به خدا سوگند! منظور از امّت معدوده (که در آیه ی ۸، سوره ی هود آمده) آن ها هستند. به خدا سوگند! در یک ساعت همگی جمع می شوند هم چون پاره های ابر پاییزی که بر اثر باد جمع و متراکم می گردد»۹ . و در حقیقت آیه ی مبارکه ی مذکور می گوید: خدایی که قدرت دارد ذرّات پراکنده ی خاک انسان ها را در قیامت از نقاط مختلف جهان جمع آوری کند، به آسانی می تواند یاران مهدی علیه السّلام را در یک روز و یک ساعت برای افروختن نخستین جرقّه های انقلاب به منظور تأسیس حکومت جهانی عدل الهی و پایان دادن به ظلم و ستم جمع نماید. تعبیر « أمّه معدوده» و هم چنین به پاره های ابر پاییزی که توده های آن جمع و متراکم هستند و هم چون توده های ابر متراکم ، خلل ناپذیر و تیز پرواز و نیرومند می باشند.

۷- آن ها رکن ها و پایه های خلل ناپذیر و پشتیبان محکمند

امام صادق علیه السّلام در تفسیر آیه ی ۸۰، سوره ی هود، که در آن آمده، حضرت لوط علیه السّلام به قوم سرکش و تبهکار خود گفت: (لَو أَنَّ لِی بِکُم قُوُّهً آوِی إِلی رُکنٍ شَدِیدٍ )؛ (افسوس) ای کاش در برابر شما قدرتی داشتم یا تکیه گاه و پشتیبان محکمی در اختیار من بود (آن گاه می دانستم که با شما پست فطرتان چه کنم)». فرمود: « منظور از قوّه ، همان قائم علیه السّلام است و منظور از رکن شدید (پشتیبان محکم) ۳۱۳ نفر از یارانش هستند»۱۰ آری، حضرت لوط علیه السّلام آرزو می کند که ای کاش مردانی مصمّم ، با قدرت روحی و جسمی کافی و هم پیمان های نیرومند همانند ۳۱۳ نفر مردانی که هسته مرکزی حکومت جهانی حضرت مهدی علیه السّلام را تشکیل می دهند ، در اختیار داشت تا قیام کند و با تکیه بر قدرت، با فساد و انحراف مبارزه نماید. و طبق روایتی می خوانیم آن ها هم چون پاره های آهن، محکم استوار هستند۱۱ .

۸- چند نشانه ی دیگر از این ۳۱۳ نفر یاران امام زمان

امام صادق علیه السّلام به یکی از یاران مخصوص به نام مفضّل رحمت الله علیه فرمود: « هنگامی که امام قائم علیه السّلام از سوی خداوند اجازه ی خروج و ظهور بگیرد، خدا را به اسم اکبر در لغت عبرانی بخواند و ۳۱۳ نفر از اصحابش که از افراد نخستین در مورد قبول ولایت امام هستند، مانند پاره های ابر پاییزی به سوی او می شتابند، جمعی شبانگاه از بستر خود ناپدید شوند، و صبح گاه در مکه باشند و جمعی در روز دیده شوند که بر روی ابر حرکت می کنند. پس فرمود: این آیه « هر کجا باشید خداوند همه را حاضر می- کند»۱۲ درباره ی آن ها نازل شده است»۱۳ . یکی از اصحاب می گوید: در مسجدالحرام در مکه در حضور امام باقر علیه السّلام بودم، آن حضرت دستم را گرفت و فرمود: « به زودی خداوند متعال ۳۱۳ نفر را در همین مسجد حاضر کند، مردم مکه می دانند که هنوز پدران و اجداد آن ها خلق نشده اند، همراه آن ها شمشیرهایی است که بر هر شمشیری نام شخص و نام پدر و واصاف و نصبش نوشته شده، سپس به دستور امام علیه السّلام شخصی اعلام می کند: این مهدی علیه السّلام هم چون داود و سلیمان علیهم السّلام قضاوت می کند و گواه نمی خواهد»۱۴ . و در ضمن روایتی از امام صادق علیه السّلام می فرماید: « بر شمشیرهای آن ها هزار کلمه نوشته شده که هر کلمه ی آن، کلید هزار کلمه ی دیگر است و آن حضرت باد را در هر درّه ای بفرستد که ندا کند: این مهدی علیه السّلام است که قضاوت و حکومتش هم چون قضاوت و حکومت داوود علیه السّلام است و گواهی از متخلّفین نمی خواهد»۱۵ . و بالاخره امام باقر علیه السّلام فرمود: « امام قائم علیه السّلام دارای ۳۱۳ نفر یاور است که این افراد از نژاد عجم هستند، بعضی از آن ها در روز بر روی ابر سوار شده و راه می روند، و به نام و پدر و اوصاف و نسب معروفند۱۶ و بعضی از آن ها در بستر خود خوابیده اند و بدون وعده ی قبلی در مکّه به حضور امام قائم علیه السّلام شرفیاب می گردند»۱۷ . این روایات حاکی است که ۳۱۳ نفر در همه ی ابعاد انسانی، افراد شایسته و شخصیت های ممتاز و قاطع و دلیر و دارای امکانات وسیع بوده و شایستگی آن را دارند که نخستین دسته ی گروندگان به آن حضرت باشند و هسته ی مرکزی حکومت حضرت قائم علیه السّلام و سران ارتش انقلاب جهانی ایشان را تشکیل می دهند.

۹- دست خدا بالای سر امام علیه السّلام و یارانش :

از آن جا که این مردان آزاده، به راستی به امام قائم علیه السّلام می پیوندند تا در راه او هرگونه جانبازی لازم را بنمایند، خداوند نیز یار و یاور آن هاست و با نیروهای غیبی اش آن ها را کمک می کند. چنان که قرآن می فرماید: ( إِن تَنصُرُوا اللهَ یَنصُرکُم وَ یُثَبِّت أَقدامَکُم)؛ اگر خدا را یاری کنید ، خداوند شما را یاری می کند و گام های شما را استوار می دارد»۱۸ . امام سجّادفرمود: « گویا صاحب شما (حضرت قائم علیه السّلام ) را می بینم که همراه سیصد و اندی نفر در پشت کوفه به نجف مشرف شده، جبرییل در طرف راست و میکاییل در طرف چپ و اسرافیل در پیش روی او است، پرچم پیامبر صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم را برافراشته و آن پرچم را به جانب هیچ گروهی از مخالفان متمایل نکند، مگر این که خداوند آنان را به هلاکت می رساند»۱۹ . نیز در ضمن روایتی رسول خدا صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم فرمود: « هنگام خروج قائم علیه السّلام منادی خدا از آسمان فریاد می زند: ای مردم! مدت ستمگران تمام شد و کار به دست بهترین امّت محمد صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم افتاد، روانه مکّه شوید»۲۰ . به این ترتیب می بینیم دست خدا همراه مهدی علیه السّلام و یارانش است، در این صورت پیروزی آن ها حتمی است. از طرفی در روایات می خوانیم : خداوند خروج قائم علیه السّلام را در یک شب سامان می بخشد۲۱ . به هر حال طبق مضمون فرموده ی امام باقر علیه السّلام ، این انقلاب نیاز به یاران قهرمان و رشید دارد، و باید در این راه خون ها ریخته شود و عرق ها در بدن جاری گردد ۲۲٫ یارانی که شایسته ی اطراف امامی باشند که پرچم رسول خدا صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم را به دست گرفته و اسلحه های پیامبر صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم را با خود حمل می- کنند و پیراهن خونی شده ای را که پیامبر صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم در جنگ اُحد در تن داشت، به تن دارد۲۳ .

۱۰-نقش زنان در انقلاب حضرت مهدی علیه السّلام :

جالب این که از امام باقر علیه السّلام نقل شده ، فرمود: «… وَ یَجِی ءُ وَ اللهِ ثَلاثُمِأَهَ وَ بَضعَهَ عَشَرَ رَجُلاً فِیهِم خَمسُونَ اِمرَأَهً یَجتَمِعُونَ بِمَکَّهَ عَلی غَیرِ مِیعادٍ قَزعاً کَقَزعِ الخَرِیفِ؛ سوگند به خدا! سیصد و اندی نفر می آیند در میان یاران امام زمان ۵۰ نفر زن هستند، در مکّه اجتماع می کنند بی آن که قبلاً وعده داده شده باشند ، آمدن شان هم چون ابرهای پاییزی است( که با حرکات تند می آیند و درآن مرکز جمع می گردند)»۲۴ . شکی نیست و به تجربه ثابت شده که زنان در انقلاب ها نقش مؤثّر و تعیین کننده دارند، زنان هستند که جوانان رشید و سلحشور در دامان پاک خود می پرورانند و در پشت جبهه و خانه داری، پشتیبان محکم و خوب برای مردان می شوند، آن ها می توانند با تصمیم آهنین خود شهید پرور باشند، آتش انقلاب را شعله ور سازند، و در کنار جبهه ها به پانسمان زخمی ها بپردازند و نوازش گر انقلابیون شوند. در روایات آمده: پس از جنگ اُحُد بدن حضرت علی علیه السّلام پر از زخم شد، به طوری که شصت مورد از بدن مولا علی علیه السّلام بریدگی سخت پیدا کرد، پیامبر خدا صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم دو زن به نام امّ سلیم و امّ عطیّه را مأمور مداوا و پانسمان زخم های بدن مبارک امام علی علیه السّلام نمود، آن ها طبق مأموریت به زخم بندی مشغول شدند، بعد گزارش دادند به قدری بدن حضرت علی علیه السّلام پر از زخم شده که هر زخمی را می بندیم، در کنارش زخم دیگری شکافته می شود۲۵ . و نیز در روایات آمده: پنجاه نفر از اصحاب (یاران خاصّ) حضرت قائم علیه السّلام زن هستند۲۶ . به این ترتیب؛ زنان نیز باید شخصیت و نیروی معنوی خود را بیابند و بدانند که می توانند نقش سازنده ای داشته باشند و از اصحاب امام مهدی علیه السّلام گردند و در جبهه های سیاسی و نظامی شرکت و تلاش فعّال نمایند و هم چون زینب کبری علیها السّلام مسؤولیت های سنگین یک انسان کامل را به دوش بکشند و رسالت خود را انجام دهند. به امید آن روز ! به این حدیث نیز توجّه کنید: مفضل رحمت الله علیه گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: « همراه مهدی علیه السّلام سیزده زن هست. عرض کردم: این بانوان برای چه در کنار مهدی علیه السّلام هستند؟ فرمود: این ها مجروحان را مداوا می کنند و از بیماران جنگی پرستاری می نمایند، چنان که زنان در زمان پیامبر صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم در جنگ ها این کارها را به عهده می گرفتند»۲۷ . ضمناً ناگفته نماند که از کتاب خطبه البیان منسوب به امام علی علیه السّلام آمده: نخستین کسی که از ۳۱۳ نفر به خدمت امام عصر علیه السّلام می رسد، دو نفر بصری به نام علی و محارب ، و شش نفر دیگر از ابدال به نام عبدالله هستند۲۸ . و بالاخره در وصف یاران مهدی علیه السّلام ، از امام صادق علیه السّلام به این مضمون آمده است: « آن چنان در برابر فرمانده ی کلّ قوا خبردار ایستاده اند که گویا مرغی برسرشان است و تکان نمی خورند غذای شان تمام شده در عین حال آثار سجده در پیشانی شان پیداست، شیران روز و پارسیان شب هستند و قلب شان هم چون پاره آهن محکم است. همراه آن ها پرچمی است که جبرییل علیه السّلام در جنگ بدر برای پیامبر صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم آورد … پرچمی که تا یک ماه راه از چهار طرفش ترس را بر دشمنان مسلّط می کند، از مکه بیرون نمی آید تا این که حلقه ای در اطرافش باشند. شخصی پرسید : این حلقه از چند نفر تشکیل شده؟ امام صادق علیه السّلام فرمود: از ده هزار نفر که جبرییل علیه السّلام در طرف راست و میکاییل علیه السّلام در طرف چپ این حلقه هستند، سپس امام علیه السّلام پرچم فتح را بر افرازد و حرکت کند و در مشرق و مغرب کسی نماند جز این که از روی عناد بر آن پرچم لعنت کند»۲۹ .

نتیجه بحث و بررسی بیش تر:

از گفتار گذشته چنین نتیجه می گیریم که یار و یاور، آن هم یاران جانباز، مخلص ، آگاه و متعهّد از شرایط اولیّه ظهور حضرت مهدی علیه السّلام باید در همه ی نقاط جهان، افرادی از مرد و زن آماده شوند و خود را با یاران حقیقی تطبیق دهند، یارانی ممتاز و آگاه در همه ی زمینه ها، یارانی ایثار گر و رزمنده و دشمن برانداز. و باید علاقه مندان به ظهور قائم علیه السّلام چنین باشند و چنین یارانی در همه جا به وجود آورند ، تا زمینه ی خوبی برای نزدیک شدن ظهور گردند. برای این که بیش تر به سلحشوری یاران حضرت مهدی علیه السّلام پی ببریم، در پایان به این روایت نیز توجّه کنید: امام باقر علیه السّلام فرمود: « اَلقَی الرُّعبُ فِی قُلُوبِ شِیعَتِنا مِن عَدُوِّنا ، فَإِذا وَقَعَ أَمرُنا وَ خَرَجَ مَهدِیُّنا کانَ أَحَدُهُم أَجری مِنَ اللَّیثِ وَ أَمضی مِنَ السِّنانِ وَیَطَأَ عَدُوُّنا بِقَدَمَیهِ وَ یَقتُلُهُ بِکَفِّیهِ؛ امروز ترس و رعب دشمنان ما بر دل دوستان ما افکنده شده و چون امر ما واقع شود و حضرت مهدی علیه السّلام ما خروج کند، هر کدام از دوستان ما از شیر دلیرتر و از نیزه برّان تر شوند و دشمنان را پامال کنند و با دست و چنگ بکشند»۳۰ به هر حال چنان که از روایات استفاده می شود : فتح و پیروزی همراه امام قائم علیه السّلام است و هر کجا می رود فتح و پیروزی در آن جا به دست می آید۳۱ . پس در غرب و شرق به حمایت آن حضرت بر می خیزند ۳۲ . و طبق روایتی: سیصد و شصت مرد کامل الهی در بین حجرالاسود و مقام ابراهیم علیه السّلام با امام قائم علیه السّلام بیعت می کنند… آن ها وزیران اویند که بار سنگین مسؤولیت های کشور جهانی را اداره می نمایند۳۳ .
آن حضرت در فتح روم دارای هفتاد هزار سپاه است که تکبیرگویان آن جا را فتح می کنند، غرّش تکبیر اوّل یک سوم روم را ، و غرّش دوم یک سوم دیگر روم را، و غرّش سوم که همراه یورش قهرمانان است همه ی مردم را تحت پرچم امام قائم علیه السّلام قرار می دهد،اسلام و مسلمین سربلند و پیروز می شوند و کفر و کافران ذلیل و خوار می گردند، و تنها دین خالص حکومت خواهد کرد.۳۴ صلیب ها شکسته می شوند و خوک ها نابود می گردند ، عصر او عصر پرهیزکاران است، یارانش پاک و خالص هستند و از آلودگی ها به دورند و در خطّ حق که خط آن حضرت و یارانش می باشد ، گام برمی دارند و به عنوان رجال الهی و وزیران آن حضرت، یاد شده اند۳۵ .

اوتاد ، عصائب ، ابدال ، نجباء ، رفقا و اعاجم؟

جالب این که در وصف یاران امام زمان مهدی علیه السّلام واژه هایی مانند : « اوتاد، عصائب، ابدال، نجباء ، رفقا و اعاجم» آمده که با توجه به معانی این عناوین با ویژگی های یاران حضرت مهدی علیه السّلام نیز آشناتر می شویم:
اوتاد: قبلاً گفتیم که ایشان طبق روایات سی نفرند که همواره در خدمت امام عصر – ارواحناه له الفداء- به سر می برند، هر کدام از آن ها که از دنیا بروند، فرد شایسته ی دیگری جانشین او می گردد۳۶ با توجه به کلمه «اوتاد» که جمع «وَتَد» به معنی میخ است و با توجه به آیه ۷ سوره ی نبأ قرآن که خداوند می فرماید: ( وَالجِبالَ أَوتاداً )؛ ما کوه ها را میخ های زمین قرار دادیم» ( که زمین را نگهدارند و به وسیله ی آن ، زمین از هم نپاشند).نتیجه می گیریم که این یاران از مردان بسیار خالص و دلاور هستند که هم چون کوه استوار، در خدمت آن حضرت علیه السّلام به سر می برند.
عصائب: طبق بعضی از روایات ، این ها یاران حضرت مهدی علیه السّلام در عراق هستند که هنگام ظهور آن حضرت خود را به مکه می رسانند و با او بیعت می کنند۳۷ . با توجّه به معنی «عصائب» که جمع «عصبه» به معنی جوان مردان رشید و نیرومند است، به دست می آوریم که یاران مهدی علیه السّلام باید چنین باشند. ناگفته نماند که در بعضی از روایات ،یاران حضرت مهدی علیه السّلام با عنوان «اخیار» خوانده شده اند۳۸ .
ابدال: این ها یاران حضرت مهدی علیه السّلام در شام هستند و هنگام خروج و ظهور آن حضرت ، خود را به مکّه می رسانند و با آن حضرت بیعت می کنند۳۹ . معنی ابدال چنان که مرحوم طریحی در مجمع البحرین می گوید: آن ها جمعی از صالحان می باشند ، که همواره در زمین هستند، وقتی یکی از آن ها فوت کرد، خداوند بدل او شخص صالح دیگر را می گذارد، این ها چهل یا هفتاد نفر در شام هستند و یا سی نفر در جای دیگر۴۰ . بنابراین این ها مردان خالص و کامل و صالح روی زمین هستند. ضمناً نا گفته نماند : شخصی از حضرت رضا علیه السّلام در مورد ابدال پرسید، آن حضرت علیه السّلام فرمود: ابدال، اوصیای پیامبران هستند۴۱ .
نجباء : طبق روایتی که از امام علی و امام باقر علیهما السّلام نقل شده: این ها یاران مهدی علیه السّلام از سرزمین مصر هستند۴۲ . نیز در روایتی آمده که این ها از کوفه هستند۴۳ . با توجه به معنی « نجباء» که جمع «نجیب» به معنی افرد پاک سرشت و خوش نفس و جوان مرد است،نیز به ویژگی دیگر یاران مهدی علیه السّلام پی می بریم.
رفقاء: یاران حضرت مهدی علیه السّلام از کوفه هستند و خود را هنگام ظهور به مکّه رسانده و با آن حضرت بیعت می کنند و هم چون پاره های متراکم ابر پاییزی به سوی مکّه روانه می شوند۴۴ . و پنجاه نفر از سیصد و سیزده نفر اهل کوفه هستند۴۵ با توجه به معنی «رفق» و «رفاقت» که نشان گر صفا و صمیمیت و پیوند محکم آن هاست، به ویژگی دیگر یاران مخلص حضرت مهدی علیه السّلام نیز پی می بریم.
اعاجم: یعنی غیر عرب، چنان که هم اکنون ما نیز نشانه هایش را در ایران، افغانستان و پاکستان و … می بینیم. امام زمان علیه السّلام یاران بسیار مقاوم و خستگی ناپذیر و مخلص در این کشورهای عجمی دارد. همین ها می توانند هسته مرکزی ارتش نیرومند امام علیه السّلام را در کشورهای عجمی تشکیل دهند و به توسعه ی آن اقدام جدّی کنند۴۶ . با توجّه به این که حکومت جهانی ارتش نیرومند و قوی و کامل می خواهد. آن هم در اطراف امامی که غرق در اسلحه های پیامبر اسلام صَلّی الله عَلَیه و آلِه وَ سَلَم است و حتّی اسب و شتر و دلدل و براق و پرچم پیامبر خدا صَلّی الله عَلَیه و آلِه وَ سَلَم همراه اوست و مصحف مخصوص امیرمؤمنان علی علیه السّلام را در دست دارد۴۷ . این نیز قابل توجّه است که امیرمؤمنان علی علیه السّلام فرمود: « اصحاب مهدی علیه السّلام جوانند و پیر در آن ها یافت نمی شود، جز مثل سرمه در چشم و نمک در غذا ،که کم ترین چیزدر غذا نمک است»۴۸ .

امدادهای غیبی

از آن جا که مردان خدا به یاری حضرت قائم علیه السّلام می شتابند و شب و روز برای برقراری حکومت جهانی تحت رهبری آن حضرت تلاش می کنند، خداوند نیز با امدادهای غیبی خود بهترین حمایت را از آن ها خواهد کرد، چنان نکه در قرآن کریم می- فرماید: « اگر شما خدارا یاری کنید، خدا نیز شما را یاری می کند، و قدم های شما را ثابت و استوار می دارد»۴۹ . اینک به این روایت که فشرده ی روایات بسیاری است، توجّه کنید: « هنگام ظهور امام قائم علیه السّلام ، فرشته ای بالای سر آن حضرت فریاد می زند: این مهدی علیه السّلام خلیفه ی خدا است، پس از او پیروی کنید. مردم به سوی او سراسیمه می شوند و او حکومت شرق و غرب را به دست می گیرد، خداوند او را به سه هزار فرشته کمک می نماید، اصحاب کهف از یاران او هستند، جبرییل در پیشاپیش سپاهش و میکاییل در کنار سپاهش می باشند، و حضرت مهدی علیه السّلام صندوق سکینه را از غار انطاکیه بیرون آورد، و اسفار تورات را از کوهی در شام خارج کرده و به آن با یهود، احتجاج و استدلال می کند و بسیاری از یهودیان مسلمان می شوند»۵۰ . به این ترتیب می- بینیم : بزرگ ترین امدادهای غیبی به کمک حضرت مهدی علیه السّلام و یارانش می شتابند و همه ی سختی ها و ناگواری ها برای او و یارانش آسان می شوند. چنان که امام صادق علیه السّلام در روایتی فرمود: « یَذُلُّ لَهُ کُلُّ صَعبٍ؛ همه ی مشکلات در برابر امام قائم –عَجّل الله تعالی فَرجه الشریف – تسلیم و رام گردد»۵۱ . و این موضوع باید مسلمین را قوی دل و محکم کند، آن ها نهراسند و بدانند کمک خدا پشت سر آن هاست.

پس مهم، فراهم شدن زمینه ظهور است که در رأس آن‌ها، آمادگی جامعه انسانی برای پذیرش دولتی کاملاً حق‌گرا و ظلم ستیز، بر اساس فرمان‌های الهی قرار دارد؛ و گرنه هر اندازه هم بیداد زیاد باشد، امام ظهور نخواهد کرد؛ چون زمینه ظهور فراهم نشده است و ایشان نمی‌تواند برنامه الهی خود را اجرا کند.

با توجه به مطالب یاد شده، روشن شد که برای تسریع در ظهور امام زمان باید یاوران مخلص و توانمندی تربیت شوند و در فضای جامعه و در سطح بین‌الملل، نام و یاد حضرت گسترش یابد و فرهنگ مهدویت تبلیغ شود تا مردم مشتاق و آماده پذیرش حکومت عدل جهانی امام مهدی(عج) شوند.

به راستی درمیان این حدودا ۱۴۰۰ سال و در میان این تعداد از مردم جهان ۳۱۳ تن یاران امام هنوز آماده ظهور و حضور حضرت فراهم نشده است . چه بسا انسان بودن دشوار و یار امام زمان بودن بسی دشوارتر.

پی نوشت ها:

۱- این حدیث از امام باقر علیه السّلام نقل شده (بحارالانوار، ج۵۲، ص ۳۰۴ و ۳۰۷).
۲- اثبات الهداه ، ج۷، ص۹۲٫
۳- بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۱۰- به همین مضمون در کتاب اثبات الهداه ج۷، ص۱۷۶، نقل شده با این بیان که حضرت قائم علیه السّلام کنار حرم می ایستد و با فریاد یارانش را می طلبد ، خداوند در یک شب ۳۱۳ نفر یارانش را از دورترین نقاط زمین در آن جا گرد هم می آورد.
۴- بحارالانوار، ج۵۲،ص۳۱۷، – « أَوَّلَ مَن بایَعَ جِبرَئِیلُ ثُمَّ ثَلاثُمِأَهَ وَ ثَلاثُ عَشَرَ رَجُلاً ».
۵- همان، ص۳۲۳، ص۳۳۷٫
۶- همان، ص۳۰۶٫
۷- بحارالانوار، ج۵۲، ص۴۳۶٫
۸- سوره ی بقره ، آیه ۱۴۸٫
۹- تفسیرنورالثقلین، ج۱، ص۱۳۹، به نقل از روضه ی کافی و اثبات الهداه ، ج۷، ص۵۰؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۴۲٫
۱۰- تفسیر برهان، ج۲، ص۲۲۸،- اثبات الهداه ، ج۷، ص۱۰۰٫
۱۱- بحارالاوار، ج۵۲، ص۳۴۳٫
۱۲- سوره ی بقره، آیه ۱۴۸٫
۱۳- اثبات الهداه ، ج۷، ص۹۴٫
۱۴- همان، ص۹۰٫
۱۵- همان ، ص۹۱٫
۱۶- اثبات الهداه ، ج۷ ص۹۲؛ بحارالانوار، ج۵۲ ص۳۷۰؛ المجالس السنیه ، ج۵ ص۲۴٫
۱۷- اثبات الهداه ، ج۷، ص۹۲٫
۱۸- سوره محمّد صَلّی الله عَلَیه و آلِه وَ سَلَم ، آیه ۷٫
۱۹-اثبات الهداه، ج۷، ص۱۱۳٫
۲۰- همان.
۲۱- همان، ص۱۱۴، یصلح الله أمره فی لیله.
۲۲- بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۵۸٫
۲۳- همان، ص۲۴۲- ۳۰۱٫
۲۴- مدرک پیشین ،ص۲۲۳٫
۲۵- تفسیر المیزان، ج۴، ص۶۹، به نقل از اصول کافی.
۲۶- المجالس السنیه، ج۵، ص۵۵۱٫
۲۷- اثبات الهداه ، ج۷،ص۱۵۰-۱۷۱٫
۲۸- الاوائل، ص۳۳٫
۲۹- بحارالانوار، ج۵۲ ص۳۶۷؛ اثبات الهداه ، ج۷ ص۸۸- گویا اشاره به شرقی های طرف دار کمونیسم و غربی های طرف دار کاپیتالیسم- که با این پرچم مخالفت می کنند- می باشد.
۳۰-اثبات الهداه ، ج۷، ص۱۱۳٫
۳۱- المجالس السنیه، ج۵، ص۷۲۲٫
۳۲- همان، ص۷۰۹٫
۳۳- همان، ص۷۱۱٫
۳۴- المجالس السنیه، ج۵، ص۷۲۳٫
۳۵- همان.
۳۶- غیبت طوسی ، ص۱۰۲،بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۵۸٫
۳۷- المجالس السنیه ، ج۵ ص۶۹۹ – در مورد وفاداری مردم کوفه (که شامل نجف نیز خواهد شد) روایات دیگری نیز رسیده ، از جمله این که پنجاه هزار نفر از دلیران مردم کوفه مدافع خاص امام قائم علیه السّلام در برابر دشمن هستند. – بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۰۶٫و این که مقرّ حکومت جهانی حضرت مهدی علیه السّلام کوفه است. نیز حاکی است که مردم کوفه در پشتیبانی آن حضرت جدّی و شجاع هستند.- اثبات الهداه ، ج۷، ص۴۹٫امام باقر علیه السّلام ضمن روایتی فرمود: « خوشبخت ترین مردم نسبت به امام قائم علیه السّلام مردم کوفه هستند».- اثبات الهداه ، ج۷، ص۱۶۹٫
۳۸- اثبات الهداه ، ج۷، ص۳۸٫
۳۹- المجالس السنیه، ج۵، ص۶۹۹و ۷۰۹٫
۴۰- مجمع البحرین (ماده ی بدل).
۴۱- سفینه البحار، ماده بدل.
۴۲- امام علی علیه السّلام فرمود: الابدال بالشام و انجباء بمصر و العصائب بالعراق (مجمع البحرین ماده عصب).
۴۳- بحارالانوار، ج۵۲،ص۳۴۷٫
۴۴- المجالس السنیه، ج۵، ص۷۰۹٫
۴۵- بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۰۶٫
۴۶- ضمناً ناگفته نماند: طبق بعضی از روایات پس از ظهور آن حضرت، جبرییل علیه السّلام و فرشتگان و نجباء جن و نقباء مردم با او بیعت می کنند.(بحارالانوار، ج۵۳، ص۸و۹)، پس واژه «نقباء» که به معنی مردان آگاه و متعهد است نیز بر یاران خاصّ امام افزوده می شود.
۴۷- بحارالانوار، ج۵۳، ص۳۶٫
۴۸- اثبات الهداه ، ج۷، ص۳۷٫
۴۹- سوره ی محمّد ، آیه ی ۷٫
۵۰- المجالس السنیه، ج۵، ص۷۱۰ به نقل از اسعاف الرّاغبین- در این باره مطالبی در بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۸، نیز آمده است.
۵۱- بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۳۸٫