آیا به سود بانکی سپرده های مدت دار و قرض الحسنه خمس تعلق می گیرد؟
در این مطلب از جدول یاب به این موضوع می پردازیم که آیا به سود بانکی سپرده های مدت دار و قرض الحسنه خمس تعلق می گیرد؟
سود بانکی سپرده های مدت دار
۱-گاهی مبلغی در بانک در حساب ما می ماند. بانک به صورت اتومات طبق قانونی که دارد یک درصدی را بالای حساب ما علاوه می کند. آیا این پول سود می شود یا خیر؟
من یک کارمند دولت هستم و معاش ما ماهانه به یکی از بانک های خصوصی انتقال می شود. و گاهاً ما دیرتر از بانک معاش می گیریم و یا مبلغی در بانک در حساب ما می ماند. بانک به صورت اتومات طبق قانونی که دارد، یک درصدی را بالای حساب ما علاوه می کند. آیا این پول سود می شود یا خیر؟
پاسخ اجمالی
نظر اکثر مراجع عظام تقلید به شرح زیر می باشد:
اگر بانک وکیل باشد که از سوى سپرده گذار (از طریق اجراى عقود شرعى) معامله شرعى انجام دهد، گرفتن سود اشکال ندارد، ولى اگر سپرده به صورت قرض به شرط سود باشد، دریافت سود حرام است.[۱]
آیت الله بهجت و وحید: گرفتن سود سپردهگذارى، ربا و حرام است مگر آن که با بانک معامله شرعى [حقیقی] انجام شود. براى مثال بانک جنسى را [هر چه که باشد] به مبلغ سود سپرده به مشترى بفروشد به شرط این که مبلغى را تا مدت معیّنى به بانک قرض بدهد.[۲]
[۱]. خامنهاى، اجوبه الاستفتاءات، س ۱۹۲۶ و ۱۹۴۰؛ نورى، توضیح المسائل، مسائل مستحدثه؛ تبریزى، استفتاءات، س ۲۱۲۰ ؛ مکارم، استفتاءات، ج ۱، س ۱۳۸۳ و ۱۳۷۷ ؛ فاضل، جامع المسائل، ج ۱، س ۱۰۹۴ و ۱۰۹۵ و ج ۲ س ۱۰۰۳ ؛ صافى، جامع الاحکام، ج ۲، س ۱۹۹۰ و ۱۹۹۱ ؛ بااستفاده از نرم افزار پرسمان.
[۲]. بهجت، توضیح المسائل، م ۲۲۸۳؛ تماس تلفنی با دفتر آیت الله وحید.
۲-حکم خمس در خصوص سپرده های کوتاه و بلند مدت و سود تعلق گرفته بر آن ها چیست و همینطور در خصوص سپرده پس انداز قرض الحسنه.
پاسخ اجمالی از دفاتر مراجع عظام پاسخ های زیر دریافت گردید:
دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):
نسبت به اصل سپرده، اگر از درآمد کسب باشد، سر سالخمسى خمس دارد و نسبت به سود آن، اگر تا سر سال خمسى صرف در مؤونه نشود، متعلق خمس است.
دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):
چنانچه سال بر آن بگذرد و مصرف نشود خمس دارد.
دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):
خمس اصل مال را باید پس از گذشت یکسال بدهد اما حضرت ایه الله العظمى سیستانى در خصوص سودهاى بانکهاى دولتى در کشورهاى اسلامى اجازه تصرف در نصف سود را بشرط صدقه دادن نصف دیگر آن به فقراى متدین می دهند.
