تعالیم و آموزه‌های سوره نبأ در زندگی روزمره ما چه تاثیری دارد ؟
در این مطلب از جدول یاب به این سوال می پردازیم که تعالیم و آموزه‌های سوره نبأ چیست؟ و چه چیزی را در زندگی به ما می آموزد ؟
تعالیم و آموزه‌های سوره نبأ
پرسش
شأن نزول سوره نبأ و تعالیم آن چیست؟
پاسخ اجمالی
سوره نبأ در مکّه نازل شده و داراى چند اسم است: نبأ، عم، معصرات، تسائل و عم یتسائلون.[۱]
برای این سوره مانند دیگر سوره‌ها – که مجموعاً شأن نزولی ندارند- شأن نزولی ذکر نشده است. البته برای برخی از آیاتش شأن نزول بیان شده است.[۲]
ارزش و جایگاه سوره
از پیامبر اسلام(ص) نقل شده است: هر کس سوره «عَمَّ یَتَساءَلُونَ» را قرائت کند، خداوند در روز قیامت او را از شراب‌هاى سرد و گوارای بهشتى سیراب نماید.[۳]
همچنین امام صادق(ع) در مورد جایگاه این سوره فرمود: هر کس این سوره را قرائت کند و به مدت یک سال ادامه دهد، از آن سال نمی‌گذرد، مگر این‌که موفّق به زیارت خانه خدا می‌شود.[۴]
ارتباط این سوره با سوره قبل این است که وقتی خدای سبحان سوره مرسلات را با ذکر قیامت به پایان برد، و تکذیب کنندگان رستاخیز را بیم داد، این سوره را به ذکر قیامت و ذکر دلایل قدرت بر بعث و انگیزش و برگشت به عالم آخرت شروع نمود.[۵]
تعالیم سوره
اصولاً بیشتر سورههاى جزء آخر قرآن در مکه نازل شده، و بیش از همه چیز روى مسئله مبدأ و معاد، و بشارت و انذار، که طبیعت سورههاى مکى است تکیه می‌کند، غالباً لحنى کوبنده و تکاندهنده و بیدار کننده دارد؛ آیه‌ها همگى جز در موارد معدودى، کوتاه، و مملو از اشارات است، و به همین دلیل تأثیر بسیار عمیقى روى هر فرد آگاه می‌گذارد، ناآگاهان را نیز بیدار می‌کند، و به کالبدهاى بی‌روح جان می‌دهد؛ به افراد بی‌تفاوت احساس و تعهد و مسئولیت می‌بخشد. سوره «نبا» نیز از این قاعده کلى مستثنا نیست. این سوره با سؤالى بیدارگر(عَمَّ یَتَساءَلُونَ؛ آنها از چه چیز از یکدیگر سؤال می‌کنند؟!) شروع می‌شود، و با جملهاى پر از عبرت پایان می‌یابد: « ما شما را از عذابى نزدیک مىترسانیم: روزى که آدمى هر چه را پیشاپیش فرستاده است می‌نگرد و کافر می‌گوید: اى کاش من خاک بودم».
با توجه به آنچه که بیان شد، آموزه‌های این سوره را می‌توان چنین خلاصه کرد.
۱٫ سؤالى که در آغاز سوره از حادثه بزرگ (نبأ عظیم) یعنى روز قیامت مطرح شده است: «عَمَّ یَتَساءَلُونَ؛ آنها از چه چیز از یکدیگر سؤال می‌کنند»؟!
۲٫ سپس به بیان نمونههایى از مظاهر قدرت خداوند در آسمان و زمین و زندگى انسان‌ها و مواهب آن – به عنوان دلیلى بر امکان معاد و رستاخیز- می‌پردازد.
۳٫ در بخش دیگرى قسمتى از نشانههاى آغاز رستاخیز را بیان مىدارد؛ مانند: «(آرى) روز جدایى، میعاد همگان است. روزى که در «صور» دمیده می‌شود و شما فوج فوج (به محشر) می‌آیید. و آسمان گشوده می‌شود و به صورت درهاى متعددى درمی‌آید».
۴٫ در بخش دیگر گوشهاى از عذاب‌هاى دردناک طغیان‌گران را در قیامت بیان می‌کند: «و محل بازگشتى براى طغیان‌گران. مدّت‌هاى طولانى در آن می‌مانند! در آن‌جا نه چیز خنکى می‌چشند و نه نوشیدنى گوارایى».
۵٫ پس از آن قسمتى از نعمت‌ها و مواهب شوقانگیز بهشتى را شرح می‌دهد: «مسلّماً براى پرهیزگاران نجات و پیروزى بزرگى است. باغ‌هایى سرسبز، و انواع انگورها. و حوریانى بسیار جوان و هم‌سن و سال».
۶٫ و سرانجام با انذار شدیدى از عذاب نزدیک، و ذکر سرنوشت غمانگیز کافران سوره پایان می‌یابد: «و ما شما را از عذاب نزدیکى بیم دادیم. این عذاب در روزى خواهد بود که انسان آنچه را از قبل با دست‌هاى خود فرستاده می‌بیند، و کافر می‌گوید: اى کاش خاک بودم (و گرفتار عذاب نمی‌شدم)!».[۶]
منابع:
[۱]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی، محمد جواد، ج ۱۰، ص ۶۳۷، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش؛ آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق، عطیه، علی عبدالباری، ج ۱۵، ص ۲۰۱، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
[۲]. ر. ک: پاسخ ۸۴۲۹۷٫
[۳]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۶۳۷٫
[۴]. همان.
[۵]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲۶، ص ۳، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
[۶]. ر. ک: تفسیر نمونه، ج ۲۶، ص ۴- ۵٫
بیشتر بخوانید:
کسی که نمی تواند در هنگام نماز ادرار خود را کنترل کند، چه باید بکند؟
