دلیل مستجاب نشدن دعا چیست؟ چه کنیم تا دعاهایمان مورد پذیرش درگاه حق قرار گیرد؟

در این مطلب به دلیل مستجاب نشدن دعا چیست؟ چه کنیم تا دعاهایمان مورد پذیرش درگاه حق قرار گیرد؟ می پردازیم. امیدواریم مفید واقع شود.

دلیل مستجاب نشدن دعا

سوال
مطالب شما را در مورد حاجت گرفتن از خدا خواندم، ولی نمی دانم که مشکل کار من چیست که نمی توانم حاجتم را از خداوند بگیرم. خیلی کارها، و خیلی از دعاها را امتحان کرده ام، ولی متأسفانه حاجت نگرفته ام. لطفا مرا راهنمایی کنید.

پاسخ
برای پاسخ به این سؤال ابتدا اشاره کوتاهی داریم به معنای دعا و آثار آن. دعا در واقع نوعی ارتباط بنده و خداست و به معنای خواندن است چه با خواستن همراه باشد و چه به صورت نیایش.

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم فرموده اند: «دعا مغز عبادت است»(بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۳۰۰)

دعا و خواستن از خدا برای برآورده شدن حاجات مادی و معنوی آن چنان در سرنوشت انسان تأثیرگذار است که در روایت آمده است: «دعا قضای الهی را برمی گرداند، بعد از آن که حتمی شده باشد.»( الکافی، ج ۲، ص ۴۷۰) البته پیشوایان بزرگ اسلام فرموده اند که در هر حال، چه خوشی و چه در حال ناخوشی و سختی باید به درگاه خداوند دعا کرد.

در واقع دعا را سلاح نامیده اند چرا که سلاح وسیله ای است سودبخش و برطرف کننده ی زیان و نیز دعا را سپری می دانند که با ان می توان سختی ها و بلاها را رفع نموده. بنابراین در هر حال باید به درگاه خداوند دعا نمود. در روایات آمده است که: «اگر کسی بخواهد دعایش در سختی به اجابت برسد، باید در حال آسایش بسیار دعا کند.»(الکافی، ج ۳، ص۲۱۹)

این خود یکی از عوامل مستجاب نشدن دعا می باشد که وقتی در رفاه و آسایش و امنیت و سلامتی هستیم خدا را از یاد ببریم و فقط در مواقع گرفتاری، معصیت، بلا و بیماری به یاد پروردگار بیفتیم که در این صورت دعا پس از رسیدن بلا سودی ندارد. (الکافی، ج ۳، ص۲۱۹)

امیرالمؤمنین علی علیه السلام در پاسخ فردی که از او پرسید: خداوند فرموده است «ادعونی استجب لکم» چگونه است ما دعا می کنیم ولی اجابت نمی شود؟ فرمودند: «…شما درهای دعا و راه های آن را بسته اید، از خداوند بترسید، کارهایتان را اصلاح کنید و امر به معروف و نهی از منکر نمایید تا خدا دعایتان را مستجاب کند.»(بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۳۷۶)

از جمله گناهانی که باعث قطع ارتباط انسان با خالق هستی می شود حرام خواری است و یکی از آثار مال حرام این است که عبادت آدمی را هیچ و پوچ می کند و دعای انسان مستجاب نمی شود. در حدیثی قدسی خداوند مهربان می فرماید: «هیچ دعایی از من پنهان نمی ماند، مگر دعای کسی که مال حرام می خورد.»(وسائل‌الشیعه، ج ۷، ص ۱۴۵)

یکی دیگر از مواردی که موجب تأخیر یا مانع اجابت دعا می شود این است که در برآورده شدن حاجت ها امیدمان تنها به خدا نبوده و دل در گرو غیر او بوده است با وجود آن که خداوند فرموده است: فقط مرا بخوانید. همچنین در دعا باید خواستن و طلب کردن از پروردگار در وجود انسان به صورت یک احتیاج واقعی و استدعا درآید و فقط لقلقه ی زبان نباشد، باید دل و زبان با هم هماهنگ باشند و شخص به حالت اضطرار برسد و مضطر شود. چنانچه از همه ی مردم مأیوس و ناامید شود و هیچ امیدی جز به درگاه خداوند متعال نداشته باشد.

به این کلام گهربار امام ششم علیه السلام توجه نمایید که می فرماید: «خدای تعالی دعایی را که از دل غافل و بی خبر برخیزد مستجاب نمی نماید و چون دعا کنی با دل روی آور (دلت همراه زبانت باشد) سپس به اجابت آن مطمئن باش.»(بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۳۷۶)

اما گاهی مواقع اتفاق افتاده است که تمام شرایط دعا را رعایت کرده ایم و با تمام وجود خواسته خود را از خداوند طلب نموده ایم اما بازهم خواسته ی ما به اجابت نمی رسد ولی گاهی با گذشت مدتی خود به روشنی درمی یابیم که برآورده نشدن آن دعا چقدر به مصلحت ما بوده است. زیرا ما از مصالح و مفاسد کارها اطلاع کامل نداریم و در برآورده شدن حاجتی اصرار می ورزیم در صورتی که اگر حقیقت امر آشکار شود از خواسته ی خود منصرف می شویم.

خداونددر آیه ۲۱۶ سوره ی بقره می فرماید:« کتِبَ عَلَیکمُ الْقِتَالُ وَهُوَ کرْهٌ لَّکمْ وَعَسَی أَن تَکرَهُواْ شَیئًا وَهُوَ خَیرٌ لَّکمْ وَعَسَی أَن تُحِبُّواْ شَیئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّکمْ وَاللّهُ یعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ؛ بر شما کارزار نوشته شد و حال آنکه برای شما ناخوشایند است و بسا چیزی را خوش ندارید و آن برای شما بهتر است و بسا چیزی را دوست دارید و آن برای شما بدتر است و خدا می داند و شما نمی دانید.»

پس حکمت و مصلحت خداوند می تواند از دیگر مواردی باشد که دعای ما اجابت نمی گردد.

ما به جهت رعایت اختصار تعدادی دیگر از موانع استجابت دعا را ذکر می نماییم: ستم و کمک به ستمکار، نافرمانی از پدر و مادر و آزردن آنها، بریدن از خویشاوندان، ترک امر به معروف و نهی از منکر، سبک شمردن نماز، سخن چینی و متوسل شدن به غیر خدا.

البته این نوید امیدبخش را هم به شما می دهیم که خداوند به ما توفیق استمرار در دعا را می دهد، این خود نعمت بزرگی است، زیرا گاهی سبب تأخیر در اجابت، رسیدن خیرات زیادی به بنده است و دعا کردن که از بزرگترین عبادات است، استمرار در آن موجب زیادتی قرب بنده به پروردگارش می شود. صادق آل طه علیه السلام چنین می فرماید: «دعا را از دست ندهید که وسیله ی تقربی همانند آن ندارید۱۴

در پایان این نکته ی مهم را فراموش نکنید که هر کاری برای آنکه به نتیجه برسد شرایط، مراحل و آدابی دارد در دعا هم دعاکننده اگر آداب دعا را مراعات کند به حاجت خو دمی رسد.

در این جا چند نمونه از مقدمات شرایط استجابت دعا را ذکر می کنیم:

اول: شروع دعا با ذکر نام خداوند باشد.

دوم: حمد و ستایش پروردگار مهربان.

سوم: یادآوری نعمات الهی و تشکر از خدای سبحان به خاطر نعمت های بیکرانش.

چهارم: صلوات فرستادن بر محمدو آل محمد علیهم السلام.

پنجم: یادآوری و اعتراف به گناهان و پناه بردن به خدا از معاصی و آثار آن.

ششم: طلب شفاعت کردن از حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت ایشان علیهم السلام که بهترین شفیعان هستند.

هفتم: پاک بودن غذاو لباس.

هشتم: ادای حق مردم.

نهم: دوری از گناهان.

دهم: داشتن حسن ظن به اجابت دعا و با اطمینان از خداوند حاجت خود را خواستن.

یازدهم: اصرار و پافشاری در دعا.