آیا همسران امام جواد (ع) و پدرشان ، دختران مامون عباسی خلیفه آن زمان هستند ؟

برخی گزارش‌های تاریخی حاکی از آن است همسران امام جواد (ع) و پدرشان دختران مامون عباسی هستند ، که مأمون عباسی یک دختر خود را به ازدواج امام رضا(ع)[۱] و دختر دیگرش را به عقد امام جواد(ع) درآورد:

(همسران امام جواد (ع) و پدرشان) وقتی مأمون عباسی امام رضا(ع) را به ولیعهدی خود برگزید، در سال ۲۰۲ یا ۲۰۳ یکى از دختران خود را به عقد آن‌حضرت(ع) درآورد.

نام این دختر را «امّ‌حبیب»،[۲] یا «ام‌حبیبه»[۳] گزارش کرده‌اند. البته بر اساس برخی نقل‌های دیگر، مأمون، خواهرش«ام‌أبیها» را به عقد امام رضا(ع) درآورد.[۴]

هم‌چنین گزارش شده است مأمون، در همان روز دختر دیگرش «امّ‌فضل» را به عقد امام جواد(ع) درآورد.[۵] اما امام جواد(ع) از امّ‌فضل دارای فرزند نشد.[۶]

در اینکه ‌ازدواج‌ حضرت ‌با ام‌فضل‌، پیش‌ یا پس‌ از وفات‌ امام‌رضا بوده‌، اختلاف‌ هست‌. در منابع‌ شیعی ‌گزارش‌ مفصّلی ‌وجود دارد که ‌شیخ‌ مفید آن ‌را در الارشاد آورده‌ که‌ مؤید ازدواج ‌ امام ‌پس‌ از رحلت‌ پدر است‌.

آیا همسران امام جواد (ع) و پدرشان، دختران مامون عباسی هستند ؟

 معتصم، خلیفه عباسی و جعفر، پسر مأمون، سمی را در انگور تزریق کردند و برای ام‏‌فضل فرستادند. ام‌فضل نیز آن را در میان کاسه‌‏ای گذاشت و مقابل امام جواد (ع) نهاد و از آن انگور بسیار توصیف کرد. سرانجام آن حضرت از انگور خورد و طولی نکشید که آثار سم را در خود احساس کرد. در همان حال ام‌‏فضل پشیمان شد و گریه کرد. حضرت به او فرمود: «چرا گریه می‌‏کنی؟ اکنون گریه تو سودی ندارد. این را بدان که به سبب این جنایت، به چنان دردی مبتلا می‌‏شوی که هرگز علاج ندارد و چنان به تنگدستی افتی که جبران‏‌پذیر نباشد.»

بر اثر نفرین آن حضرت، ام‌‏فضل به دردی بیمار شد که همه اموالش را در راه معالجه آن مصرف کرد، ولی سودی نبخشید و با نکبت‌بارترین وضع به هلاکت رسید. برادرش جعفر نیز در حال مستی به چاه افتاد و جسد بی‏‌جانش را از چاه بیرون آوردند. مدفن ‌حضرت‌ جواد (ع) ‌مقابر قریش ‌در بغداد، پشت ‌ قبر جدّش‌، موسی‌ بن ‌جعفر علیهماالسلام‌، است‌ که ‌امروزه‌ کاظمین ‌نامیده ‌می‌شود.(همسران امام جواد (ع) و پدرشان)

[۱]. «زندگی نامه امام رضا (ع)»

[۲]. شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، محقق، مصحح، لاجوردی، مهدی، ج ۲، ص ۲۴۵، تهران، نشر جهان، چاپ اول، ۱۳۷۸ق.

[۳]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۴۹، ص ۱۳۲، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.

[۴]. مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیه للإمام علی بن أبی طالب، ص ۲۱۲، قم، انصاریان، چاپ سوم، ۱۳۸۴ش.

[۵]. عیون اخبار الرضا(ع)، ج ‏۲، ص  ۱۴۷٫

[۶]. «زندگی‌نامه امام جواد(ع)»