چرا از بین صفات خداوند عدل مستقلا جزء اصول دین آورده شده است؟
در میان صفت های خدواند صفت عدل مستقلا جز اصول دید محسوب می شود . در این مطلب از جدول یاب به بررسی علت آن خواهیم پرداخت.
صفت عدل خدواند
اصول دین چیست؟
اصول دین مربوط به اعتقاد است و فروع دین مربوط به عمل. اصول دین در زبان ها، زمان ها و اقوام مختلف صورت های مختلفی بخود گرفته است.
اصول دین به ترتیب عبارتند از:
۱- توحید: به معنی یگانگی خداوند بلندمرتبه است.
۲- نبوت: به معنی پیامبری محمد بن عبدالله و دیگر پیامبران الهی است.
۳- معاد: به معنی آن است که روزی همه مکلفان برای بازخواست و حساب در پیشگاه الهی گرد هم می آیند و هر کس به پاداش و کیفر خود می رسد.
۴- عدل: به معنی آن است که افعال خداوند متعال از سر دادگری و شایستگی است و به هیچ کس ستم نمی کند و هر چیزی را در جای خویش نگه می دارد و با هر موجودی، آن طور که شایسته اَست رفتار می کند.
۵- امامت: به این معنا که بعد از حضرت محمد(ص) دوازده امام معصوم منصب خلافت و امامت را بر عهده دارند و آنان منصوب خداوند متعال اند.
معنی عدل در لغت
“عدل” در لغت به معناى” میانه روى” و پرهیز از افراط و تفریط است و درصورتی که با” عن” متعدّى شود، به معناى عدول و انصراف مى آید. این واژه به معناى مثل و هم اندازه( معادل) هم به کار گرفته مى شود و گاه به معناى بدل و جانشین و فدیه است.
به چه دلیل از بین صفات خدا عدل را مستقلا جزء اصول دین شمرده اند؟
۱- عدالت از بین صفت های خدا چنان اهمیّتى دارد که بسیارى از صفت های دیگر به آن بازگشت مى کند، چون« عدالت» به معنى وسیع کلمه قرار دادن هر چیز در جاى خود است، در این صورت حکیم و رزّاق و رحمان و رحیم و مانند آن ها همه بر آن منطبق مى گردد.
۲- مسأله معاد هم متّکى به مسئله«عدل الهى» است، رسالت پیامبران، مسئولیّت امامان، هم با مسأله عدل خدا مرتبط است.
۳- با توجه به اینکه فروع دین همواره پرتوى از اصول دین است و پرتو عدالت خدا در جامعه بشرى فوق العاده مؤثّر است و مهم ترین پایه جامعه انسانى را عدالت اجتماعى تشکیل مى دهد، انتخاب اصل عدالت بعنوان یک اصل از اصول دین، رمزى است به احیاى عدل در جوامع بشرى و مبارزه با هر گونه ظلم و ستم.
آیا صحیح است بگوییم در آیه شریفه:« إِنَّ الله یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ»، منظور از احسان، اهل بیت علیه السلام هستند؟
در اصول دین، عدالت از صفات ثبوتیه کمالیه خداوند است؛ یعنی خداوند ظلم نمی کند و فعل قبیح و مخالف عقل سلیم انجام نمی دهد.
در بعضی روایات، پیامبراکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم و امامان معصومعلیه السلام از مصادیق بارز عدل و احسان به شمار آمده اند. در این آیه: « خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزدیکان فرمان می دهد…»، از امام جعفر صادق علیه السلامنقل شده است: « الْعَدْلُ شَهَادَهُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا الله وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ الله( ص) وَ الْإِحْسَانُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِین» ؛ منظور از عدل شهادت به وحدانیت خدای بلندمرتبه و رسالت حضرت محمد صلی الله علیه و آله، و منظور از احسان، علی علیه السلام است.
