سوالات شب اول قبر چیست؟ فشار قبر به چه معناست؟
شب اول قبر ، شبی است که همه ی ما آن را تجربه خواهیم کرد از هولناک‌ترین عذاب‌های قبر که میت در شب اول قبر به آن مبتلا می شود، فشار قبر است که مومن و کافر، کوچک و بزرگ، باید حد طبیعی و ناگزیر آن را تحمل کنند اما این فشار تحت اعمال انسان و پرونده ای که…
سوالاتی که بعد از مرگ در شب اول قبر می پرسند
حضور دو فرشته نکیر و منکر از وقایع حتمی و غیر قابل انکار پس از مرگ در عالم برزخ است و امام صادق(ع) در این خصوص فرموده‌اند: «هر کس سه چیز را انکار کند از شیعیان ما نیست: معراج، سؤال قبر و شفاعت»
شیخ مفید از پیامبر اکرم (ص) نقل می‌کند «ملائکه‌ای نازل در قبر می‌شوند که دو عدد آنها به نام نکیر و منکر است و از میت سؤالاتی می‌کنند از پروردگارش و از پیغمبر و دین و امامش، اگر درست جواب داد او را تسلیم ملائکه نعیم می‌کنند و اگر لرزید و جواب نداد او را تحویل ملائکه عذاب خواهند کرد.»
در برخی روایات اشاره شده که همراه با نکیر و منکر، حضرت امیرالمؤمنین(ع) نیز در شب اول قبر حاضر می‌شوند و از میزان توحید، نبوت و معاد، امامت و عدل افراد سئوال می‌پرسند.
نکیر و منکر یا بشیر و مبشر، کدام‌ها بر شما وارد می‌شوند؟
امام صادق(ع) می‌فرماید: فرد چون در قبر خود داخل شود، دو فرشته قبر نزد او آیند درحالی که موهای خود را به زمین می‌کشد و با پاهای خود زمین را می‌شکافند و صدای ایشان مانند صدای سخت رعد و برق چشمهایشان همچون برق خیره کننده است و به میت می‌گویند «کیست پروردگار تو و چیست دین تو و کیست پیغمبر تو؟» فرد می‌گوید: خداوند پروردگار من و اسلام دین من و محمد(ص) پیغمبر من است پس به او می‌گویند خداوند تو را در آنچه که دوست می‌داری و به آن راضی و خشنودی ثابت و استوار گرداند.
البته این تعریف در رابطه با مؤمنان خالص و حقیقی صدق می‌کند اما حال و روز افرادی که اعتقادات دینی آنها سطحی‌تر است یا در زمره کافران قرار دارند، چگونه خواهد بود؟
این فرشتگان با ظاهر و هیبتی بسیار ترسناک و وحشت‌آور بر میت نازل می‌شوند و رعب و وحشتی که بر میت وارد می‌شود، باعث بند آمدن زبان و لرزش اندام او خواهد شد و این در حالی است که تلقین که بر فرد خوانده می‌شود به او می‌گویند «اگر ملکان مقرب الهی آمدند و سؤال پرسیدند نترس و پاسخ را بدون واهمه بگو و هر چه از خدای تو پرسیدند بدون ترس پاسخ بده».
البته این ترس برای همه نیست ونکیر و منکر نیز به یک شکل بر همگان وارد نخواهند شد بلکه بر افراد با ایمان و مؤمنان خالص، بشیر و مبشر وارد می شوند و هیچ رعب و وحشتی در میان نخواهند بود به این دلیل که اگر مؤمن خالص با ترس و لرز وارد برزخ شود عدالت الهی زیر سؤال خواهد رفت.
نکیر و منکر با بشیر و مبشر چه تفاوتی دارند؟
بشیر و مبشر برای بشارت مؤمنان به بهشت و نعمتهای پیش‌رو بر مؤمنان خالص وارد می‌شوند اما نکیر و منکر برای اثبات انکار فرد و دین پذیر نبودن فرد در دنیا خواهند آمد.پس می‌توان گفت اعمال ما در دنیا تعیین‌کننده نحوه حضور نکیر و منکر در قبر خواهند بود و تفاوت حضور این دو ملائکه به مراتب ایمانی افراد بستگی دارد.
سوالاتی که برزخ هر فرد را مشخص خواهد کرد
سؤالات روز قیامت بسیار دقیق و جزئی هستند اما در شب اول قبر به مسائل کلی و اولیه پرداخته خواهد شد. در شب اول قبر چند سئوال از عموم افراد درباره مسائل اعتقادی و اعمال آنها پرسیده می شود اما کافران و مؤمنان مطلق باید به سیزده پرسش در خصوص خدا، پیامبر، دین، کتاب، عُمر، اموال، دوستان، قبله، نماز، زکات، حج و روزه پاسخ دهند و همه علما بر این روایت اتفاق نظر دارند که جواب این سئوالات برزخ هر فرد را تعیین خواهند کرد.
هنگامی که دو فرشته الهی بر بالین میت حاضر می‌شوند سوالاتی خواهند پرسید که پاسخ به آنها فقط به صورت شفاهی و لفظی نخواهد بود، بلکه فرد تا به صورت کاملا وجودی و حقیقی به موضوع مورد سوال عمل نکرده باشد نمی‌تواند پاسخگوی آن باشد.
پرسش هایی از قبیل اینکه پروردگار تو چه کسی است؟
پیامبر تو چه کسی است؟
به کدام کتاب الهی معتقد هستی؟
امام تو چه کسی است؟
در دنیا به وظایف دینی‌ات چگونه عمل کردی؟
آیا نماز می‌خوانی؟
چه زمانی نماز می‌خواندی؟
عمر خود را چگونه گذراندی؟
به وظایف انسانی‌ات عمل کرده‌ای؟
مال و ثروتت را از چه راهی کسب کرده و در چه راهی مصرف نموده‌ای؟
پس از پاسخ به این سوالات اصحاب یمین و اصحاب شِمال دسته‌بندی خواهند شد و برخی با چهره‌های خندان و دسته‌ای دیگر با چهره‌هایی عبوس و ناراحت به سوی برزخ برده می‌شوند.در پایان باید گفت که اگرچه ما از ادراک جهان آخرت عاجزیم و اطلاعات دقیقی از دنیای بعد از مرگ نداریم اما قبر و سرای باقی بنا بر کارنامه اعمال ما می‌تواند باغی از باغهای بهشت یا چاهی از چاه های آتش باشد.
اما مهم‌ترین امری که باعث می‌شود، قبر برای ما، نه تنها جایگاه تنهایی و وحشت نباشد؛ بلکه خانه روشن و باغ بهشت گردد، همان ایمان و عمل صالح است که محبت پیامبر گرامی(ص) و ائمه اطهار(ع) را در پی دارد و سرمایه‌ای بس عظیم برای طول سفر و گذر از این مرحله به شمار می‌رود.
پاسخ سؤالات شب اول قبر چیست؟
خدا
پاسخ: سؤال سختی هست! خدای من همان خدایی است که خدایی جز او نیست. همان خدای رحمان و رحیم. همان خدایی که من را خلق کرد و به من روزی داد و مرا تنها نگذاشت.
پیامبر
پاسخ: حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله
دین
پاسخ: دین مبین اسلام
کتاب
پاسخ: قرآن کریم
امام
پاسخ: امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام؛ به همراه یازده تن از فرزندان پاک ایشان علیهم السلام.
عُمر (عُمرمان را در چه راهی فانی کرده‌ایم؟)
پاسخ: حدود ۱۸ سال درس خواندم. مدرک گرفتم. رفتم سرکار برای کسب روزی حلال. عبادت خدا هم انجام دادم. به مردم خدمت کردم. با اهل خانواده خوش اخلاق بودم. جای شما خالی به زیارت معصومین علیهم السلام رفتم. به فقیران تا جایی که توان داشتم کمک کردم.
اموال (اموالمان را در چه راهی خرج کرده‌ایم؟)
پاسخ: هزینه های زندگی را پرداخت کردم تا خانواده‌ام راحت‌تر زندگی کنند. پول مدرسه بچه‌ام را دادم. برایش عروسی گرفتم. (به صورت مجاز) بخشی از پولم رو صرف تهیه مسکن کردم و یک عمر به صاحب خانه اجاره دادم!
دوستان (با چه کسانی دوست بوده‌ایم؟)
پاسخ: با آدم‌های خوبی دوست بودم. اهل نماز و روزه و خمس بودند.
قبله
پاسخ: کعبه
نماز
پاسخ: از همان اول سن تکلیف، نمازهایم را خوانده‌ام. گاهی قضا شدند و گاهی یادم رفت. اما این اواخر سعی کردم قضای آنها را بخوانم.
زکات
پاسخ: پرداخت کرده‌ام
از حج
پاسخ: مستطیع بودم و رفتم. (یا مستطیع نبودم و نرفتم با اینکه خیلی دوست داشتم بروم)
روزه
پاسخ: از همان روز اول، همه‌ی روزه‌هایم را گرفتم
سؤالات فوق به دو دسته تقسیم می‌شوند:
۱ـ سؤالات اعتقادی: خدا، پیامبر، دین، کتاب، امام، قبله
۲ـ سؤالاتی که مرتبط با اعمال هستند؛ این سؤالات خودشان دو دسته هستند:
الف) اعمال ثابت و روزانه یک مسلمان:
نماز، زکات، حج، روزه
ب) اعمالی که مرتبط با روش زندگی ما هستند:
دوستان، اموال، عُمر
