دلایل حرام بودن شراب و خوردن آن در اسلام چیست ؟ + پرسش و پاسخ مشروبات الکلی
علاوه بر آیات و روایات امروزه از نظر علمى نیز مضرات مصرف مواد الکلى به اثبات رسیده است. دانشمندان به این واقعیت اعتراف داشته اند که از جمله آثار زیان بخش شراب، پیامد سویى است که روى مغز و عقل میگذارد و آن را از کار می اندازد. روشن است که با از بین…
دلایل حرام بودن شراب چیست ؟
مشروبات الکلى پس از استفاده سریعاً جذب خون میشود . خون در مسیر خود مغز را بى نصیب نمیگذارد، در نتیجه عمل سلسله اعصاب رو به ضعف میرود و خویشتن دارى که ارادى و منشأ شرم و حیا در انسان و مانع از بروز کارهاى زشت است، از دست میرود.
همانطور که امام رضا علیه السلام فرمودند: خدا شراب را بدان جهت حرام کرد که مایه فساد و بازداشتن عقل از درک حقایق و از بین بردن شرم و حیا است.
علت حرام بودن شراب از نظر قرآن
در قرآن کریم آیات فراوانى وجود دارد که حرمت مشروبات الکلى را به زبان کنایه و یا موردى بیان مى کند، ولى ما به صریح ترین آنها مى پردازیم:
تحقیقاً شراب و انواع قمار و بت پرستى و یا سنگ هایى که براى قربانى نصب شده و چوبه هاى قرعه (براى کشف امور غیبى)، پلیدى از کارهاى شیطان است، از آن دورى گزینید، شاید رستگار شوید.»
شیطان مى خواهد کینه توزى و دشمنى را از طریق شراب و قمار در میان شما بیفکند و تضادهاى داخلى را تشدید نماید و شما را از یاد خدا و نماز باز دارد، آیا باز هم دست از آن بر نمى دارید.»
تو را از شراب و قمار مى پرسند، بگو: در آن دو گناهى بزرگ است و سودهایى براى مردم و گناهشان از سودشان بیشتر است.»
به اجماع فقهاى شیعه و سنّى، شراب، نجس و حرمت آن محرز است. اکثر عالمان دینى مشروبات را حتى به نام دارو نیز تجویز نمى کنند، چرا که خداوند متعال شفایى در حرام قرار نداده است. تمام فقیهان اسلامى براى شراب خوار اجراى حد شرعى (هشتاد ضربه شلاق) را واجب نموده اند
علت حرام بودن شراب از نظر احادیث نبوى و علوى
- در مجامع شیعه و سنّى، این حدیث معروف است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) ده گروه را لعنت کرده است که به گونه مستقیم یا غیر مستقیم در شراب سازى دخالت دارند: ۱ – کسى که درخت انگور را به نیت شراب غرس کند؛ ۲ – آن که بدین قصد از درخت تاک پاسدارى نماید؛ ۳ – خریدار مشروبات؛ ۴ – فروشنده آن؛ ۵ – کسى که مى نوشد؛ ۶ – کاسبى که از شراب فروشى پولى به دست مى آورد؛ ۷ – فشار دهنده انگور به انگیزه ساختن شراب؛ ۸ – افرادى که مشروبات را حمل و نقل مى کنند؛ ۹ – تحویل گیرنده آن؛ ۱۰ – ساقى یا کسى که شراب براى دیگرى مى برد. ( فروع کافى، چاپ جدید، ج ۶، ص ۴۳۰ – ۴۲۹)
- در اسلام هیچ گناهى تا این حد نکوهیده نشده است. پیامبر (صلی الله علیه و آله) به حضرت على (علیه السلام) فرمود: «اگر همه گناهان را در خانه اى جمع کنند، کلید آن شراب است.» ( وسائل الشیعه، ج ۱۷، ص ۲۷۱)
- امام على (علیه السلام) مى فرماید: «خداوند شراب و مى گسارى را براى سلامت عقل حرام کرده است.» ( نهج البلاغه، حکمت ۲۵۲)
- امام صادق (علیه السلام) نیز فرمود: «اگر کسى دخترش را به شراب خوار بدهد مانند این است که او را در آتش انداخته است.» (وسائل الشیعه، ج ۱۷، ص ۲۴۹)
علت حرام بودن شراب از نظر عقل
برخى از عقلاى جهان به خصوص پزشکان متعهد بر اساس موازین عقلى و علمى و بلکه مشاهدات حسى معتقدند الکل انسان را از حالت عادى خارج مى سازد و براى مدت زمانى او را در مستى و بى خبرى نگه مى دارد و در این حالت هرگونه عمل خطرناک و یا شرم آورى از وى امکان صدور مى یابد.
علت حرام بودن شراب از نظر فقهاى شیعه و سنّى
به اجماع فقهاى شیعه و سنّى، شراب، نجس و حرمت آن محرز است. اکثر عالمان دینى مشروبات را حتى به نام دارو نیز تجویز نمى کنند، چرا که خداوند متعال شفایى در حرام قرار نداده است. تمام فقیهان اسلامى براى شراب خوار اجراى حد شرعى (هشتاد ضربه شلاق) را واجب نموده اند.
علت حرام بودم شراب از نظر علم پزشکى
(منظور از علوم طبیعى، استنتاجاتى است که متفکران از آن دارند. هنگامى که علم خطرات و مضرّات شراب را کشف مى کند، عقل حرمت آن را اعلام مى دارد.).از نظر علم پزشکى نیز حرمت شراب، محرز است، زیرا کتاب هاى متعددى درباره زیان هاى آن از سوى پزشکان دل سوز نوشته شده است.
شراب و سلامت انسان و جامعه
دانشمندان و پزشکان عصر ما اعتراف مى کنند که شراب باعث انواع بیماریهاست، که از جمله مى توان به بیماریهاى قلب، عروق و ناراحتى هاى اعصاب اشاره کرد. یکى از عوامل سکته هاى قلبى و مغزى و سرطان، شرب خمر است.
مشروبات الکلى براى انسان آن قدر آثار منفى دارد که گاه نسل آینده وى را نیز تهدید مى کند، به گونه اى که اگر زن حامله اى شرابخوار باشد جنین او هم در معرض ابتلا به بیماریهاى فوق خواهد بود. همچنین به آمار زیر که در یکى از نشریات معتبر منعکس شده، توجّه کنید:
۶۰% قتلهاى عمد، ۷۵% نزاعهاى خونین منتهى به ضرب و جرح، ۳۰% جرائم ضدّ اخلاقى (از جمله زناى با محارم) و ۲۰% سرقتها، نتیجه استفاده از مشروبات الکلى است.
حال این قتل ها، نزاع ها، سرقت ها تجاوزات ناموسى و مانند آن، چه پیامدهایى از جمله شکایت، دادگاه، زندان، مجازات و مانند آن دارد، بحث مفصّلى مى طلبد، که جاى آن اینجا نیست. به علاوه صدر آیه شریفه ۹۱ سوره نساء، به همین قسمت از مضرّات شراب اشاره داشت.
شراب و فقدان معنویت
همان گونه که در آیه ۹۱ سوره نساء آمده، ابتلاى به این امّ الخبائث انسان را از خداوند دور، و از نماز واقعى و حقیقى برکنار مى کند.با توجّه به تمام این مضرّات، که اسلام هزار و چهارصد سال قبل نسبت به آن هشدار داده، و امروزه ثابت و روشن شده، خداوند آن را تحریم کرده است.
پرسش و پاسخ مشروبات الکلی
پرسش: نظر جنابعالی در مورد ماء الشعیرهائی که در بازار به فروش می رسد واحیاناً عبارت (بدون الکل) روی آن نوشته شده است چیست؟
پاسخ: نوشیدنی که از جو گرفته می شود و به آن فقاع می گویند قطعا حرام است و به احتیاط واجب نجس است و این نوشیدنی معمولا سبب مستی نمی شود بلکه موجب نشأه است که میتوان ان را مستی خفیف نامید و ظاهراً منشأ آن پایین بودن نسبت الکل است پس اگر نوشیدنی مورد سوال از ابتدا کاملا خالی از الکل ساخته می شود که به آن فقاع گفته نشود اشکال ندارد در غیر این صورت حرام است هرچند پس از تولید الکل را از ان جدا کنند.
پرسش: ارایه مشروبات الکلی وفروش آن در رستوران چه حکمی دارد؟
پاسخ: حرام است.
پرسش: حکم خوردن الکل سفید و مشروب در صورتی که شخص را از حالت عادی خارج نکند چیست؟
پاسخ: حرام است.
پرسش: من در یک جایی کار می کنم که گاهی اوقات مجبور به سرو مشروبات الکلی می باشم حکم آن چیست ؟
پاسخ: حرام است.
پرسش: در مورد صرف غذا در اماکن و رستورانهایی که در آن مشروبات الکلی می باشد حکم چیست؟
پاسخ: مانعی ندارد ولی نشستن بر سر سفره ای یا میزی که در آن شراب می خورند بنابر احتیاط واجب جایز نیست و غذا خوردن از آن حرام است.
پرسش: آیا شراب الزاماً باید مایع باشد یا اگر به صورت جامد باشد یا گاز باز هم شرب آن حرام و موجب حدّ شرب خمر می شود ؟
پاسخ: استفاده از مسکر (مست کننده) حرام است چه به صورت جامد باشد یا مایع .
پرسش: اگر نوشیدن شراب به حدی باشد که انسان را از حالت خود درنیاورد جایز است ؟
پاسخ: نوشیدن شراب ـ ولو به مقدار یک قطره باشد ـ حرام است و از گناهان بزرگ است .
پرسش: من در آمریکا زندگی می کنم و طبق قانون آمریکا اگر یک رستوران مشروبات الکلی نفروشد مردم می توانند مشروب خود را با خود به رستوران ببرند. سؤال این است که آیا شرعاً اجازه داریم که یک رستوران با این اوصاف تأسیس کنیم؟
پاسخ: مانعی ندارد.
پرسش: حکم نوشیدن آب جوهای که ظاهراً درصد کمی هم الکل دارند و پزشک نیز آن را برای امراض کلیه و دفع سنگ کلیه تجویز مینماید چیست؟
پاسخ: اگر شرب آنها به مقدار زیاد موجب مستی هرچند در حد خیلی خفیف بشود خوردن آنها مطلقاً حرام است.
پرسش: دلیل قرآنی یا حدیث مبنی بر حرام بودن مشروب ؟
پاسخ: دلیل حرمت خمر آیاتی است که در قرآن آمده مانند آیه شریفه (انما الخمر … رجس من عمل الشیطان فاجتنبوه ) و در روایات زیادی حرمت خمر و هر چیزی که مست کننده باشد وارد شده است .
سوال : اگر حرمت شراب به علت ضرر آن است؛ چرا سیگار حرام نیست؟
جواب : شیعه به پیروی از امامان معصوم (ص) استفاده از قیاس را برای اثبات احکام شرعی جایز نمی داند؛ زیرا قیاس حداکثر ظن آور است و یقین نمی آورد و ظن و گمان انسان را به حقیقت نمیرساند.
از این رو ارزشی برای ظن و گمان در اثبات احکام شریعت وجود ندارد. مستیآور بودن و ضرر شراب ممکن است حکمت حرمت آن باشد نه علت حرمت. ممکن است، شراب حرام باشد در عین حال که مست آور نیست یا مقدارش کم باشد که ضرر قابل توجه نداشته باشد.
بنابراین، قیاس مذکور دلیلی برای حرمت سیگار نمی شود، گرچه برخی از فقها درباره سیگار (به شرط ضرر مهم داشتن) فتوا به حرمت آن دادند.
