روز پاسداشت قلم مبارک باد !
مهتاب دهقانی
نزدیک به ۱۹ سال است که در تقویم‌ها چهاردهم تیرماه به عنوان روز قلم نام‌گذاری شده است. روزی برای اهالی قلم، برای نویسندگان، مترجمان، منتقدان، پژوهشگران و…
پیشینۀ نام‌گذاری چهاردهم تیرماه به نام روز پاسداشت قلم به سال ۱۳۸۱ برمی‌گردد. اعضای انجمن قلم ایران مدت‌ها در پی اختصاص دادن و انتخاب یک روز خاص برای اهالی فرهنگ و قلم بودند تا در این روز بتوانند برنامه‌های فرهنگی مناسبی برای اهالی قلم برگزار کنند. تا اینکه در سال ۱۳۸۱ و پس از بررسی تاریخ‌های متفاوت، تصمیم بر این گرفته شد که روز قلم ریشه در فرهنگ و تاریخ ملی داشته باشد و به همین خاطر روز چهاردهم تیرماه از طرف این انجمن به عنوان روز قلم پیشنهاد شده و در نهایت به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. البته توجه به قلم در سرزمین ما پیشینه‌ای دیرینه دارد. سده‌ها پیش در ایران باستان، تیرگان یکی از مهم‌ترین جشن‌های ایران باستان بوده که آیین‌های مخصوصی داشته و یکی از آن‌ها پاسداشت قلم بوده است.
یکی از دلایلی که برای این جشن ذکر شده، این است که در این روز، هوشنگ، پادشاه پیشدادی ایران، نویسندگان و کاتبان را به رسمیت شناخت و آنان را گرامی داشت. مردم جشن گرفتند و آن جشن به یاد ارجمندی قلم بر جای ماند. دلیل دیگری هم که برای این جشن ثبت شده، این است که به نوشته ابوریحان بیرونی، ظاهرا چهاردهم تیرماه، روز ستاره تیر یا عطارد است و چون عطارد، کاتب ستارگان است، می‌توان این روز را روز نویسنده نامید.
از سوگندهای معجزه آسای قرآن کریم، قسم به دوات و قلم و نوشته در سوره قلم است: «سوگند به قلم، سوگند به آن چه می‌نویسند.» سخن فرار می کند و نوشته باقی است. مطالب نوشته، عمیق و فکر شده است؛ در حالی که به طور معمول سخنان، بدون تأمل گفته می شود و کم محتواست. طبق فرمایش علامه مجلسی: «بیان دو گونه است: بیان زبان و بیان قلم. بیان زبان با زمان کهنه می‌شود و از بین می‌رود. ولی بیان قلم تا ابد باقی است.»
بیشتر بخوانید:
تاریخ دقیق روز قلم در تقویم سال ۱۴۰۰ چه روزی است ؟
