عارفان علم عاشق می شوند
مهتاب دهقانی
«عارفان علم عاشق می شوند
بهترین مردم معلم می‌شوند
عشق با دانش متمم می‌شود
هرکه عاشق شد، معلم می‌شود»
ایرانیان از دورترین دوران‌ها برای آموزش و پرورش اهمیت بسیار قائل می‌شدند. خرد و دانش و ادب در نزد ایرانیان از پرارزش‌ترین صفت‌ها و خصوصیت‌های یک فرد به شمار می‌رفت.
در عصر هخامنشی مکان‌هایی برای آموزش کودکان و اطفال دایر بوده است. به عنوان نمونه، گزنفون (فیلسوف و مورخ یونانی که سالیان دراز از زندگی خود را در آسیا گذراند.) در «کورش‌نامه» خویش در این باب می‌گوید: «… اطفال به مکتب می‌رفتند تا ادب بیاموزند و رؤسا و مراقبان‌شان اکثر اوقات روز مراقب حال آنان بودند و قضاوت و عدالت را میان آنان مجری می‌داشتند…»
جالب آن است که بنا به ادعای گزنفون تا حدود ۱۶ یا ۱۷ سالگی، کودکان در این مکان آموزش‌های مختلف نظیر اعتدال مزاج، اطاعت، وظیفه‌شناسی، تیراندازی و پرتاب نیزه می‌آموختند. از سوی دیگر، هرودوت (نخستین تاریخ‌نگار یونانی‌زبان) اذعان می‌دارد که دوره تربیت کودکان در ایران بین ۵ تا ۲۵ سالگی است و سه کار مهم بدانان آموخته می‌شود: اسب‌سواری، تیراندازی و راستگویی.
گزنفون همچنین مدعی است که در ایران محلی به نام الوترا (Eleuthera) وجود داشته که در آن، اطفال بزرگان تربیت می‌یافتند.
گزنفون در ضمن اذعان می‌دارد که اطفال ایرانی پس از این که به سن بلوغ می‌رسیدند، ۱۰ سال در اطراف بناهای دولتی به سر می‌بردند تا هم از بناهای دولتی حراست کنند و هم به اعتدال مزاج عادت یابند. جالب است که گزنفون مدعی است تمام افراد ایرانی مجاز به گسیل داشتن فرزندان خویش به مدارس بودند.
روز ۱۲ اردیبهشت در تقویم جمهوری اسلامی ایران، روز معلم نام‌گذاری شده است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و شهادت استاد مرتضی مطهری در روز ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۵۸، این روز به عنوان روز معلم نام‌گذاری شد. از سوی یونسکو، نهاد فرهنگی سازمان ملل متحد، ۵ اکتبر روز جهانی معلم نام‌گذاری شده است. بیش از ۱۰۰ کشور جهان، از جمله ایران در جریان تصمیم‌گیری برای نام‌گذاری روز جهانی معلم حضور داشتند و هدف از آن، توجه بیشتر نسبت به وضعیت معاش معلمان و کیفیت تدریس است.
در تایوان روز معلم را جشن می‌گیرند و این روز تعطیل رسمی است که در ۲۸ سپتامبر و به منظور بزرگداشت معلم و فیلسوف بزرگ چینی کنفوسیوس برگزار می‌شود.
ممتاز و نمونه شدن برای یک سال است و ماندگار شدن برای یک عمر. درود بر معلمی که هر سال نمونه است و یک عمر ماندگار. معلمان عزیز، روزتان مبارک.
