چگونه از شرعی بودن گوشت تهیه شده از بازار مسلمان ها مطمئن باشیم؟
یکی از قواعد فقهی پرکاربرد، قاعده “بازار مسلمین”است. بنابراین اصل، اگر گوشت، پوست و سایر اجزای حیوانی در بازار مسلمانان خریداری شود، پاک و طاهر بوده و باید آن را در حکم گوشت حیوان ذبح شده قرار داد و لازم نیست از ذبح شرعی آن حیوان سوال کرد. از امام باقر(ع) در مورد خرید گوشت از بازار مسلمانان سوال پرسیدند و حضرت در جواب فرمودند: «اگر از بازار مسلمین خریداری شده، آن را بخور و از طهارت آن سوال نپرس.»
دو شرط اصلی این قاعده، آن است که اکثر اهالی بازار مسلمان باشند، اگرچه این بازار در سرزمین کفار باشد؛ و اینکه از دست مسلمان یا شخصی که ظاهرش به مسلمانان شباهت دارد خریداری شود.
دانستن این قاعده، بسیاری از سوالات فقهی ما را پاسخ می‌دهد، بدون اینکه نیاز باشد به متخصص مراجعه کنیم.
مثال۱: با وجود اینکه امروزه حیوانات را در کشتارگاه‌ها ذبح می‌کنند و سپس گوشت آن را در بازار عرضه می‌کنند، آیا می‌توان به شرعی بودن ذبح اعتماد کرد و از آن گوشت استفاده کرد؟
برخی از مردم در خریدن گوشت وسواس به خرج می‌دهند و به بهانه اینکه نمی‌دانند ذبح شرعی صورت گرفته یا نه، از هرجایی گوشت تهیه نمی‌کنند. با توجه به قاعده بازار مسلمین، نباید در این مورد وسواس داشته باشیم و باید بدون پرسش از مسلمان ها خرید کنیم.
مثال۲: استفاده از ماهی که از بازار مسلمین خریداری می‌شود و در حال حاضر در آن فلس یافت نمی‌شود، یا به صورت بسته بندی شده است و نمی‌دانیم چگونه بوده است چه حکمی دارد؟
اگر راهی برای تشخیص نوع ماهی و اینکه پولک دار است یا نه وجود نداشته باشد، می‌توان از این قاعده استفاده کرد و گفت چون از بازار مسلمان‌ها خریداری شده، حلال است.
مثال۳: آیا می‌توان از کیف و کفش چرمی که از بازار اسلامی خریداری می‌شود، ولی نمی‌دانیم چرم آن در کشور اسلامی و به روش شرعی تهیه شده یا نه استفاده کنیم؟
بنابر این قاعده، هرآنچه از اجزا حیوانات تهیه می‌شود و در بازار اسلامی عرضه می‌شود محکوم به طهارت است.
نتایج فردی و اجتماعی قاعده بازار مسلمین
۱- تقویت اعتماد و تحکیم روابط مسلمان‌ها: اصل در اسلام اعتماد به یکدیگر است و نباید تا دلیل محکمی وجود نداشته باشد، به کسی بدگمان شد.
۲- جلوگیری از وسواس پیدا کردن.
۳- جلوگیری از تضعیف بازار مسلمین: بازار در اسلام اهمیت ویژه ای دارد، بنابراین اصل در اعتماد کردن به بازاریان است.
