معرفی مزه های اصلی زبان و تاریخچه شناخت آن ها
شده تا بحال غذایی بخورید که به تندی می زند و دهان شما را سوزانده و گفته اید که این غذا مزه اش تند است ؟ اما باید بدانید که تندی جزء مزه ها به حساب نمی آید ، در این مطلب از بلاگ جدول یاب معرفی مزه های اصلی زبان و تاریخچه شناخت آنها خواهیم پرداخت! با ما همراه باشید.
مزه چیست؟
مزه یا طعم هایی که خوراکی ها دارند، توسط حس چشایی زبان درک می شود. در واقع هر آنچه را که حس چشایی احساس کند مزه دارد و هر آنچه را که احساس نکند مزه ندارد. مزه ها عبارتند از شور، شیرین، ترش، تلخ و … که زبان، آن را حس می کند. در ادامه با این مزه ها آشنا می شوید.
مزه‌های کلی را (به عبارت دیگر احساسات محسوس شده از حس چشایی را به صورت کلی) با کلماتی چون شیرینی (مزه)، تلخی (مزه)، ترشی (مزه)، شوری (مزه)، ملسی و … بیان میکنند. مزه‌ای به نام تندی در دهان وجود ندارد. این احساس مربوط به ماده‌ای است به نام کاپسی سین که در فلفل‌های تند وجود دارد. تندی یک مزه نیست چون مربوط به حس لامسه می‌شود.
مزه اومامی چیست؟
در بعضی از دسته بندی‌ها مزه اومامی را به عنوان مزه پنجم ذکر میکنند، اومامی کلمه ای ژاپنی به معنای لذیذ است که برای توصیف یک مزه مطلوب که با چهار مزه دیگر تفاوت دارد، بکار میرود. اومامی مزه غالب غذاهایی است که آمینو اسید گلوتامات دارند، مانند عصاره گوشت و گوجه فرنگی.
مزه های اصلی
مزه های اصلی عبارتند از :
⇐ مزه شیرینی
شیرینی یا مزهٔ شیرین یکی از مزه‌های پنج‌گانه است که اغلب در دنیا تجربه‌ای لذت‌بخش قلمداد می‌شود. این مزه را بیش از هر چیز با غذاهایی که شامل مقدار زیادی کربوهیدرات ساده مثل شکر هستند همبسته می‌دانند.
⇐ مزه تلخی
تلخی یا مزهٔ تلخ لغتی است برای توصیف طیفی از مزه یا احساسی مدروک شده توسط حس چشایی که در گیاهانی همچون ترخون و دانهٔ قهوه وجود دارد. به ماده‌ای که مزهٔ تلخ دارد، تلخ گفته‌می‌شود.
تلخی کمک می‌کند تا بعضی جانداران مانند پستانداران غذای مسموم را تشخیص دهند معمولاً خوراکی‌های مسموم در طبیعت تلخ هستند. از این رو این جانداران بی‌تمایلی غریزی نسبت به مزهٔ تلخ دارند.
به عنوان نمونه دانهٔ سیب که مزه تلخی دارد سمی است و مقداری سیانور در خود دارد و خوردن ۲۰۰ عدد دانهٔ سیب برای کشتن انسان کافی است. همچنین بادام‌های تلخ و هستهٔ هلو و برخی دیگر که تلخ هستند دارای سیانور بوده و خوردن کافی آنها کشنده است. غذاهایی که طعم تلخی دارند عبارتند از:قهوه، آبجو، زیتون، کاسنی
⇐ مزه ترشی
ترشی یا مزهٔ ترش لغتی است برای توصیف طیفی از مزه یا احساسی مدروک شده توسط حس چشایی. به ماده‌ای که مزهٔ ترش دارد ترش گفته‌می‌شود. لیمو ترش میوه‌ای است که به نماد خوراکی‌های ترش تبدیل شده‌است.
⇐ اهمیت
مزهٔ ترش کمک می‌کند که بعضی جانداران چون پستانداران خوراکی مناسب برای هضم غذا را بعد از خوردن غذا تشخیص دهند چراکه خوراکی‌های ترش معمولاً خاصیت اسیدی دارند.
شوری
سدیم کلرید یا نمک خوراکی ماده خوردنی است که امروزه به نماد مزهٔ شوری شناخته می‌شود که توسط یک دستگاه چشایی نرمال مزه‌ای که از آن درک می‌شود شوری یا مزهٔ شور نام دارد.
شوری یا مزهٔ شور لغتی است برای توصیف طیفی از مزه یا احساسی مدروک شده توسط حس چشایی. به ماده‌ای که مزهٔ شور دارد، شور گفته می‌شود. امروزه نمک خوراکی به عنوان نمادی برای مزهٔ شور تبدیل شده‌است.
تاریخچه شناخت انواع مزه‌ها
در غرب حدود ۳۵۰ سال قبل از میلاد ارسطو دو طعم شیرین و تلخ به عنوان پایه‌ترین طعم‌ها معرفی کرد. در هندوستان در علم شفا طعم‌های اصلی عبارتند از تلخ، تند، شور، ترش و شیرین. چندی پیش طعم «خوشمزه» نیز به‌عنوان طعم پنجم روی زبان معرفی شد، اما اخیراً دانشمندان دریافته‌اند که چربی یک طعم محسوب می‌شود و با زبان قابل تشخیص است.
تیمی از دانشمندان آمریکایی موفق به شناسایی یک گیرنده شیمیایی روی جوانه‌های چشایی شده‌اند که مولکول‌های چربی را شناسایی می‌کند و دریافتند میزان حساسیت آنها در افراد مختلف متفاوت است.
جایگاه مزه ها روی زبان
⇐ گیرنده‌های شیرینی اغلب در نوک زبان تمرکز کرده اند (به کودک توجه کنید که ترجیح می‌دهد آب نبات را به جای جویدن، لیس بزند).
⇐ گیرنده‌های ترشی اغلب در نواحی کناری زبان قرار دارند و اکثراً توسط اسید‌ها تحریک می‌شوند.
⇐ گیرنده‌های شوری غالباً در نیمه جلویی زبان و سطح بالایی و کناره‌های آن حضور دارند. این گیرنده‌ها معمولاً توسط شوری‌های غیرارگانیک تحریک می‌شوند.
⇐ گیرنده‌های تلخ در قسمت‌های داخلی‌تر (انتهای) زبان واقع شده اند. این گیرنده‌ها توسط مواد شیمیایی مختلفی تحریک می‌شوند. هرچند تعدادی از شوری‌های غیر ارگانیک منیزیم و کلسیم نیز حس تلخی را تولید میکنند، اما اغلب این مواد‌های شیمیایی ترکیباتی ارگانیک هستند.
بیشتر بخوانید :
ششمین طعم مزه ای که انسان می تواند احساس کند چیست؟
