آیا مصرف شیر خشک در کنار شیر مادر برای نوزادان مفید است ؟
یک متخصص بیماری‌های عفونی کودکان با بیان اینکه برخی پزشکان، با بهانه‌های غلط، به مادران استفاده از شیر خشک را کنار شیر مادر توصیه میکنند، گفت: رفع برخی مشکلات فقط صبر مادران و شیردهی مکرر با شیر مادر را می‌طلبد.
دکتر شهلا افشار پیمان با بیان اینکه عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی که در رأس آن‌ها، سرماخوردگی‌ها قرار دارند، شایع‌ترین بیماری بین کودکان و علت مراجعه به متخصص اطفال هستند، اظهار کرد: عامل عفونت‌های تنفسی در اکثر موارد، ویروس‌ها هستند البته برخی باکتری‌ها نیز علائم عفونت را در بدن ایجاد میکنند و در رده دوم بیماری‌های عفونی شایع در کودکان قرار می‌گیرند؛ سایر موارد شایع بین کودکان، عفونت‌های ادراری و اسهال‌ها هستند.
وی افزود: برای موارد بسیار کمی از این عفونت‌ها، مثل آنفلوآنزا، واکسن تهیه شده و در بیشتر موارد باید از طریق رعایت بهداشت فردی و به‌خصوص شست‌وشوی دست‌ها، از ابتلای به آن پیشگیری کرد؛ حفظ فاصله مناسب از فرد بیمار، استفاده از دستمال کاغذی به‌هنگام عطسه و سرفه و شستن مداوم دست‌ها در افرادی که با کودک در ارتباط هستند می‌تواند تا حد بسیار زیادی از انتقال بیماری به دیگران جلوگیری کند.
افشار پیمان ادامه داد:سایر اقدامات مفید در پیشگیری از ابتلا به عفونت‌های کودک، داشتن خواب کافی و تغذیه سالم، دور کردن کودک از عوامل استرس‌زا و دادن میوه‌های مناسب سن و اضافه کردن سبزیجات تازه به رژیم غذایی او است.
وی با تأکید به اینکه شیر مادر از عوامل دیگری است که هم در دوران شیرخوارگی و هم در طول زندگی باعث بهبود عفونت‌ها و پیشگیری از آن‌ها می‌شود، تصریح کرد: شیر مادر، ماده‌ای زنده است و ترکیباتی دارد که عوامل ایمنی‌زا را وارد بدن شیرخوار می‌کند؛ هر شیر خشکی هرچقدر هم مرغوب باشد، نمی‌تواند مانند شیر مادر باعث ایمنی‌بخشی به بدن کودک شود زیرا باکتری‌ها و ویروسهایی که مادر، قبلاً با آن‌ها مواجه شده است باعث تولید آنتی‌بادی‌هایی در بدن او می‌شوند که این آنتی‌بادی‌ها از طریق شیر به کودک منتقل و باعث افزایش ایمنی در برابر بسیاری از عوامل می‌شود در حالی که شیر خشک چنین قابلیتی را ندارد.
استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیهاللّه(عج) با انتقاد نسبت به کاهش توجه به تغذیه با شیر مادر از سوی برخی پزشکان خاطرنشان کرد: برخی پزشکان، با علت‌ها و بهانه‌های غلط، به مادران استفاده از شیر خشک را کنار شیر خود توصیه میکنند؛ اما باید توجه داشت که رفع مشکلاتی نظیر زردی، دل‌درد، نفخ و بی‌قراری، فقط صبر مادران و شیردهی مکرر با شیر مادر را می‌طلبد و نباید شیر خشک در این مواقع تجویز شود.
این فوق‌تخصص عفونی کودکان با یادآوری اینکه شیر مادر یک شیر زودهضم است، تأکید کرد: شیرخوار هنگام خوردن شیر مادر، نسبت به هنگامی که از شیرخشک استفاده می‌کند زودتر گرسنه می‌شود و تقاضای بیشتر و با فاصله کوتاه‌تری برای خوردن شیر دارد که این مسئله دلیل بر کافی نبودن شیر نیست بلکه به‌دلیل هضم شدن سریع‌تر شیر مادر نسبت به شیر خشک است و در واقع از جمله مزیت‌های شیر مادر محسوب می‌شود.
وی همچنین با تأکید بر ضرورت افزایش توجه به تغذیه انحصاری با شیر مادر در ۶ماهه اول زندگی تصریح کرد: مشکل اصلی بسیاری از مادران این است که به‌بهانه‌های کوچک، شیرخشک را کنار شیر خود به فرزندشان می‌دهند که این مسئله باعث می‌شود به‌تدریج شیر مادر کمتر و در نهایت قطع شود و در سال‌های اخیر ما شاهد مصرف بیشتر شیرخشک به همین دلایل هستیم که نیازمند توجه بیشتر همکاران و آموزش مادران است.
پرهیز از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک در کودکان
افشار پیمان با ابراز اینکه بیشتر عفونت‌ها در کودکان ناشی از ویروس‌ها است، متذکر شد: عفونت‌های ویروسی، نیاز به آنتی‌بیوتیک ندارندبنابراین تجویز آنتی‌بیوتیک در زمان ابتلا به ویروس می‌تواند باعث ایجاد مقاومت به آنتی‌بیوتیک شود و این مسئله باعث می‌شود در دفعات بعدی عفونت، پزشک مجبور به تجویز آنتی‌بیوتیک‌های قوی‌تر برای کودک شود و بیماری به‌راحتی درمان نشود.
وی اضافه کرد: فرهنگ مردم در زمینه درمان بیماری‌ها نیز باید تغییر کند برای مثال مردم نباید از پزشکان درخواست تجویز آنتی‌بیوتیک برای هر بیماری‌ای داشته باشند و باید از دادن خودسرانه آنتی‌بیوتیک به کودکان‌شان، پرهیز کنند.
این فوق‌تخصص عفونی کودکان توضیح داد: بسیاری از کودکانی که به عفونت‌های ویروسی مبتلا می‌شوند نیاز به تجویز آنتی‌بیوتیک ندارند و خودبه‌خود، خوب می‌شوند اما در برخی موارد، کودکان به‌دنبال ابتلا به ویروس‌ها دچار عوارض میکروبی مثل عفونت گوش، سینوزیت و ترشحات چرکی می‌شوند و در این موارد، پزشک از آنتی‌بیوتیک برای درمان استفاده می‌کند؛ در غیر این صورت، مصرف تب‌بر، مایعات فراوان و استراحت، کافی است.
