کدام ورزش ها باعث لاغری و تناسب اندام می شوند؟
انواع ورزش‌ها دارای فوایدی برای سلامتی هستند، اما به‌گفته‌ی دانشمندان، تأثیر ورزش‌های مختلف در کاهش وزن متفاوت است.
در مطالعه‌ای جدید، مشخص شده که دوی آهسته یا جاگینگ، در مقابله با اثر ژن‌هایی که در چاقی نقش دارند، موثرتر از ورزش‌هایی مانند شنا و دوچرخه‌سواری است.
گروهی از دانشمندان تایوانی بر این باورند که ورزش‌های مختلف، کارآمدی متفاوتی در کاهش وزن افراد مستعد چاقی دارند. نتیجه‌ی این مطالعات نشان می‌دهد که دوی آهسته نسبت به شنا و دوچرخه‌سواری، تأثیر بیشتری در لاغری افراد با «گرایش ژنتیکی به چاقی» دارد.
مطالعه‌ی حاضر، اطلاعات ۱۸۰۰۰ بزرگسال را مورد بررسی قرار داده است. این اطلاعات، شامل مشاهده و پیگیری ارتباط میان ورزش و ژنتیک در بررسی پنج معیار سنجش چاقی بوده است. به‌دنبال کشف تعداد زیادی از ژن‌هایی که مسئول افزایش وزن و کنترل‌کننده‌ی چاقی هستند، برای هر یک از افراد درجه‌ای از «گرایش ژنتیکی به چاقی» تعیین شد. کارآمدی ۱۸ نوع ورزش در کاهش وزن براساس پنج معیار سنجش چاقی که عبارت‌اند از: شاخص توده‌ی بدنی (BMI)، درصد چربی بدن (BFP)، دور کمر (WC)، دور باسن (HC) و نسبت دور کمر به لگن (WHR) بررسی شد.
در میان تمام ورزش‌های مورد بررسی، «دوی آهسته» بیشترین کارآمدی را در خنثی کردن اثر ژن‌های چاقی براساس سنجش معیارهای چاقی دارد. اگر بخواهیم در میان این معیارها تنها شاخص توده بدنی (BMI) را در نظر بگیریم، پنج ورزش دیگر شامل: پیاده‌روی، کوهنوردی، پیاده‌روی همراه‌با نرمش، رقص استاندارد بین‌المللی و یک جلسه تمرین طولانی یوگا از اثربخش‌ترین ورزش‌ها هستند. از طرفی، برخی از ورزش‌ها هم تأثیری در کاهش اثر ژن‌های چاقی نداشتند. این ورزش‌ها شامل شنا، دوچرخه‌سواری و حرکات کششی هستند.
البته باید گفت که این مطالعه دارای محدودیت‌های زیادی در بررسی بوده است. برای مثال، تمام شرکت‌کنندگان از افراد قوم هان در چین بودند؛ این مسئله تعمیم نتایج تحقیق را به مردم سراسر جهان با اشکال مواجه می‌کند. از سوی دیگر، ثبت اطلاعات مربوط به میزان فعالیت بدنی و همچنین ورزش که باید سه روز در هفته و هربار حداقل ۳۰ دقیقه انجام می‌شد، به عهده‌ی خود شرکت‌کنندگان بوده است. در تحقیقات، گزارش‌های شرکت‌کنندکان اساسا قابل اعتماد نیستند. در برخی ورزش‌ها هم نظیر بسکتبال، تنیس و غیره، اطلاعات گزارش‌شده ناقص بوده؛ به‌طوری که در مطالعه قابل استفاده نبودند.
درهرحال، دانشمندان به بررسی علت کارآمدی برخی ورزش‌ها در کاهش وزن افراد مستعد چاقی ادامه خواهند داد. برای مثال در توضیح اینکه چرا دوی آهسته نسبت به ورزش‌هایی مانند شنا و دوچرخه‌سواری در کاهش وزن مؤثر است، دانشمندان گفته‌اند که نرخ انرژی مصرفی در دوی آهسته بیش از این ورزش‌ها بوده و بنابراین، برای کاهش وزن افرادی که گرایش ژنتیکی به چاقی دارند، کارآمدتر است. البته دلایل دیگری هم برای توضیح این مسئله مطرح شده که چندان متقاعدکننده نیستند. مثلا، گفته شده که در ورزش شنا به‌دلیل تماس با آب و کاهش دمای بدن، اشتهای افراد افزایش یافته که ممکن است مانع کاهش وزن شود.
البته، این تنها مطالعه‌ای نیست که نقش ورزش‌های مختلف در کاهش وزن افراد مستعد به چاقی را بررسی کرده و میان آن‌ها تفاوت قایل می‌شود. سال گذشته، مطالعه‌ی بسیار جالبی روی نقش ورزش‌ها در جلوگیری از پیری صورت گرفت. در این مطالعه مشخص شد که ورزش‌های استقامتی (ورزش‌های هوازی) روند پیری را به تأخیر می‌اندازند درحالی که ورزش‌های مقاومتی (قدرتی) تأثیری در این روند از خود نشان نداده‌اند. مطالعه‌ی جذاب دیگری هم از کارآمدی بیشتر ورزش‌های هوازی در مقایسه با انجام حرکات کششی در بهبود علایم بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی خبر می‌دهد.
البته باید گفت که مطالعه‌ی مورد بحث، بر معیارهای سنجش چاقی تمرکز دارد؛ بدین معنا که هر یک از ورزش‌های مورد بررسی دارای فوایدی برای سلامتی هستند. موضوعی که نظر دانشمندان را در این تحقیق به خود جلب کرده، این است که چرا برخی از افراد با انجام بعضی از انواع ورزش، به اندازه‌ی سایرین وزن کم نمی‌کنند. پاسخ این سؤال هنوز مشخص نیست اما بهتر است هر فرد به‌منظور کاهش وزن خود، ورزش‌های مختلفی را امتحان کند و تأثیر و کارآمدی هر یک را در بدن خود ارزیابی کند تا بتواند بهترین نوع ورزش را برای رسیدن به اهدافش انتخاب کند.
