درخت زندگی نماد چیست و چه کاربردهایی دارد؟

درخت زندگی مدتی هست که ترند شده است اما این درخت از قدیم نیز در باستان مورد توجه بوده است ، در این مطلب از بلاگ جدول یاب به موضوع درخت زندگی نماد چیست و چه کاربردهایی دارد؟ خواهیم پرداخت! با ما همراه باشید.

نماد درخت زندگی از طرح‌هایی است که در صنعت طلا و جواهر بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع، درخت زندگانی که در علم، مذهب، فلسفه و اسطوره‌های باستانی هم مورد استفاده قرار گرفته، به شکل درختی پرشاخه نشان داده می‌شود؛ که نمادی از این باور است که تمام حیات بر روی کره زمین به هم مربوط است. یعنی ریشه‌ی تمام موجودات یکی است.

درخت زندگی در عرفان و علم نشان دهنده‌ی این است که تبار همه موجودات مشترک است.

نماد درخت زندگی در باستان

درخت زندگی در عرفان و علم نشان دهنده‌ی این است که تبار همه موجودات مشترک است. از این نماد در کتب مقدس هم یاد شده است. در کتاب مقدس مسیحیان به دو درخت در باغ بهشت اشاره شده است. اولین درخت که درخت زندگی است، بر آدم و حوا در باغ بهشت آزاد است. اما درخت دوم که درخت دانش خوبی و بدی نام دارد بر آن آنها ممنوع.

جالب است بدانید سمبل درخت زندگی در ایران باستان نیز بسیار مورد استفاده بوده و آن را درختی می‌دانسته‌اند که شادابی‌اش ضامن تداوم زندگی در جهان است. در هنر باستان ایران درخت زندگی با شاخ و برگ‌های زیادی که دارد، مقدس است و در تمدن‌های باستانی سراسر جهان، نماد باروری و رویش شمرده می‌شود. نقش درخت زندگی در هنرهای تزیینی در ایران زمان ساسانی بسیار استفاده می‌شده است.

در اساطیر کهن «درخت مقدس» را همان «درخت زندگی» می‌دانستند. به طور کلی گفته می‌شد درخت زندگی سه عنصر اصلی حیات را در خود جمع کرده است:

• ریشه‌های درخت زندگی را نماد دنیای زیر زمینی کره‌خاکی می‌دانند.
• شاخه‌های پایین دست درخت، نمادی از سطح زمین است.
• شاخه‌های سر به فلک کشیده‌اش نیز نماد بهشت و رابط بین زمین و آسمان‌هاست.

در مبحث زیست‌شناسی هم اصطلاحی به نام درخت زندگی وجود دارد که استعاره‌ای است برای شرح دادن روابط میان ارگانیسم‌های زنده و منقرض‌شده دنیا. چارلز داروین هم از آن برای نشان دادن شاخه‌های مختلف گونه‌های جانوری با نسب مشترک استفاده کرده‌است. که البته از نظر اسلام مطرود است.

در هنر باستان ایران درخت زندگی با شاخ و برگ‌های زیادی که دارد، مقدس است و در تمدن‌های باستانی سراسر جهان، نماد باروری و رویش شمرده می‌شود. نقش درخت زندگی در هنرهای تزیینی در ایران زمان ساسانی بسیار استفاده می‌شده است.

نماد درخت زندگی در فرهنگ‌های مختلف

اگر به طرح درخت زندگی در تصاویر و نقوش باستانی نگاه کنید، متوجه می‌شوید که همیشه میان دو جانور افسانه‌ای (شیردال، بز وحشی، شیر، …) قرار دارد که نگهبانانش به شمار می‌روند. بنابراین، اگر کسی قصد دست یافتن به درخت زندگی را داشت می‌بایست با این نگهبان‌ها می‌جنگید.

مظهر درخت زندگی در فرهنگ ایرانی و در تخت جمشید درخت سرو است که نمادی از زندگی طولانی است. در حال حاضر نیز مردم ایران اگر چنار کهنسالی در جایی وجود داشته باشد، آن را متبرک و مقدس می‌دانند و از آن مراقبت می‌کنند. چرا که از دیرباز درخت و آب را مقدس می‌دانستند.

در فرهنگ اسطوره‌ای بابل، «درخت زندگی» درختی است که در مرکز بهشت رشد می‌کند. آب‌های اولیه بر ریشه‌های آن جاری هستند.

درخت زندگانی که یک موتیف کیهانی است در فرهنگ مصر و اسلام و تورات یکی است و نماد اتحاد زمین و آسمان است و سمبلی از روشنگری است.

در اعتقاد چینی‌ها، بار درخت زندگی هلو، تمشک و آلوچه است و اغلب بر قله کوه کوآن‌لانگ که محور هستی بوده، می‌روییده است.

در ژاپن، «درخت زندگی» ساکاتی نام دارد.

به اعتقاد پیروان بودا درخت زندگی ۱۰ یا ۱۲ میوه خورشید شکل دارد که هر یک بلافاصله پس از دیگری ظاهر می‌شوند. جاودانگی با خوردن این میوه حاصل می‌شود.

خدای سومری هم در اساطیر کهن در کنار درخت زندگی در حالی نقش شده که ظرف آب تطهیر را در دست گرفته است.

نماد درخت زندگی در روانشناسی

درخت زندگی نمادی است که در همه جای دنیا همواره مورد تقدیس وتکریم بوده است وبه طور سمبلیک پیکار تلاش انسان برای رسیدن به کمال مطلق است. در روانشناسی نیز این نماد را برای تلاش برای رسیدن به اهداف تعریف می‌کنند.

درخت زندگی نماد استقامت و قدرت نیز هست. بنابراین کسانی که قدرتمند بودن را دوست دارند و به راحتی تسلیم مشکلات و موانع نمی‌شوند از این نماد استفاده می‌کنند.

طرح درخت زندگانی در فشن

نماد درخت زندگی در فشن نیز بسیار مورد استفاده دارد. از طرح این درخت بر روی لباس‌ها، انواع زیورآلات و روسری استفاده می‌شود. مثلاً برند مشهور دیور در طراحی مجموعه‌ای از روسری‌هایش درخت زندگی را به تصویر کشید. از طرح این درخت به صورت چاپی یا گلدوزی شده استفاده می‌شود. اما نکته جالب در مورد این نماد این است که درخت زندگی با سبک و استایل بوهو بیشتر تناسب دارد. به همین خاطر در بسیاری از لباس‌ها و اکسسوری‌های بوهمین می‌توان آثاری از نماد درخت زندگی را دید.

بررسی‌های تاریخی هم نشان می‌دهد، یکی از مهم‌ترین نقوش که همواره در ایران مورد توجه بوده و حتی با تغییر آیین هم استفاده از آن ادامه داشته، نماد درخت زندگی است که در غالب هنرهای ایران و به ویژه منسوجات دیده می‌شوند. مخصوصاً در دوران سلجوقی این طرح روی پارچه‌ها بیشتر استفاده می‌شده. در حال حاضر هم درخت زندگی را روی پارچه‌های ایرانی و لباس‌های هنری می‌توان دید.

طرح درخت زندگانی که نماد برکت و باروری است روی فرش‌های ایرانی نیز وجود دارد.

نماد درخت زندگی در جواهرات

گفتیم درخت زندگی مقدس‌ترین درخت در میان اقوام گوناگون است و در میان دو راهب و نگهبان قرار گرفته است. نقش این درخت از دوران پیش از تاریخ در هنر ایران به صورت نقوش سفال و نقش برجسته‌ها دیده می‌شود و دارای اهمیت زیادی است. اما از آنجا که این درخت نماد زندگی جاودانه و فنا ناپذیری است، بسیاری از طراحان امروزی طلا و جواهر نیز از آن برای ساخت محصولات خود بهره می‌گیرند.

در واقع، درخت زندگی یکی از نمادهایی است که در صنعت طلا و جواهر بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.