دمای بدن چگونه کنترل می شود؟
محمد سیمری ، اختصاصی جدول یاب : ترموستات، با کنترل مقدار حرارتی که کوره ی دستگاه حرارتی ساختمان ها تولید می کند، دمای داخل اتاق یا ساختمان را ثابت نگه می دارد. بخشی از مغز ما که “تالاموس” نامیده می شود، مانند یک ترموستات انسانی عمل می کند. تالاموس، مقدار حرارت بدن را کنترل می کند و آن را در حدود ۳۷ درجه ی سانتی گراد نگه می دارد.
بدن برای ساختن انرژی، که بخش عمده ی آن به شکل حرارت در می آید، مواد غذایی و همچنین اکسیژن را می سوزاند. چون بدن ما در تمام لحظات، تولید گرما می کند، بایستی راه هایی برای بیرون دادن بخشی از حرارت خود داشته باشد وگرنه پیوسته گرم تر و گرم تر خواهد شد. وظیفه ی ترموستات، کنترل مقدار حرارت خروجی و همچنین ثابت نگه داشتن دمای بدن آدمی در حدود ۳۷ درجه ی سانتی گراد است.
هوایی که از ریه ها خارج می شود، مقداری حرارت با خودش از بدن آدمی خارج می کند. مدفوع و ادرار یا ضایعاتی که از بدن آدمی خارج می شوند، نیز مقداری از حرارت بدن را با خود خارج می کنند. از طریق پوست بدن آدمی، حرارت به مراتب بیشتری از بدن خارج می شود. بدن ما همیشه مقداری از حرارت خود را از طریق پوستمان از دست می دهد و به همین علت، سطح آن در لحظه ی تماس همیشه گرم است!
ولی تالاموس می تواند پوست بدن را وادارد که بنابر نیاز، حرارت بیشتر یا کمتری را تولید نماید. اگر بدن به تدریج خیلی گرم شود، بدین معنی است که مقدار خونی که به سطح پوست می رسد، از مقدار عادی بیشتر است! این خون، حرارت خود را به سطح پوست منتقل می کند و پوست نیز بخشی از آن را به محیط یا هوای اطراف خود می فرستد. اگر بدن آدمی به تدریج سرد شود، بدین معنی است که رگ های مویی زیر سطح پوست کوچک تر می شوند و مقدار خون کمتری از سطح مجاور پوست می گذرد و حرارت کمتری به خارج انتقال می یابد.
وقتی بدن آدمی خیلی گرم شود، ما کم کم عرق می کنیم! عرق، مایعی شور است که به وسیله ی غدد عرق تولید می شود. از غدد عرق، لوله های باریکی به منافذ سطح پوست وصل می شود. عرق از طریق این منفذها در سراسر سطح پوست پراکنده می شود. چون مایع تبخیر می شود، عرق کردن بر سرعت خروج حرارت از بدن آدمی می افزاید.
مایع مزبور تبدیل به گاز می شود و به وسیله ی هوا انتقال می یابد. این مایع، در عین حال، حرارت را نیز با خود به خارج از بدن آدمی منتقل می کند. به همین علت است که وقتی بدن ما خیس باشد، احساس سرما می کنیم و وقتی بدن مان خشک باشد، احساس گرما می کنیم.
