دلیل مکروه بودن شغل قصابی در دین اسلام چیست؟
برخی شغل ها و انجام برخی کارها در اسلام مکروه است که شغل قصابی و ذبح کردن حیوانات یکی از آن ها است.
مکروه بودن شغل قصابی
یکی از اموری که در روح انسان اثر تربیتی دارد، شغل و محیط شغلی است. که به طور طبیعی و به مرور بر اثر تکرار آن عمل، آثار تخریبی و یا سازندگی خود را بر روی نفس، خواهد گذاشت؛ و به همین دلیل، در بیانات دینی مذمتها و یا تحسین هایی نسبت به برخی از مشاغل مشاهده می گردد.
البته در آن روایاتی که درباره نهی از بعضی شغل ها و حرفه ها وارد شده، اشاره ای هم به جهت حکم شده است. مثلاً در بعضی از احادیث آمده است: که شما بهدنبال این حرفه خاص نروید، زیرا این شغل، بر روی روح شما نقش تخریبی و اثر سوء خاص را خواهد گذاشت. در این زمینه، قصابی یکی از آن مشاغلی است که در آموزههای دینی مورد نکوهش واقع شده است و جزء شغل های مکروه قلمداد گشته است. منتها نکته ای که باید به آن توجه نمود، آن است که منظور از قصابی، معنای متداول امروزی آن نیست.
امروزه قصاب، به کسی گفته میشود که شغلش فروش گوشت است و از این راه، کسب درآمد دارد. در حالی که روایات، ناظر به این معنای از قصابی نیستند. بلکه کراهت و مذمتیکه در روایات، از قصابی شده، ناظر به سلّاخی و ذبح حیوانات است. یعنی کسی که شغلش ذبح حیوانات است و از این راه امرار معاش می کند.
سلّاخی و ذبح حیوانات
الف: در روایت مفصلی اسحاق بن عمار از امام صادق علیه السلام سوال میکند. که خداوند به من پسری داده، شما دوست دارید پسر من چه کاره شود؟ حضرت، فرمایشاتی دارند. تا اینکه میفرمایند:
«…وَ لَا تُسْلِمْهُ جَزَّاراً فَإِنَّ الْجَزَّارَ تُسْلَبُ مِنْهُ الرَّحْمَهُ…»؛
«فرزندت را به کار سلّاخی نگمار، چرا که چنین شخصی مهربانیاش را از دست میدهد.»
ب: و یا در بیان دیگری پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرمودهاند:
«…وَ أَمَّا الْقَصَّابُ فَإِنَّهُ یَذْبَحُ حَتَّى تَذْهَبَ الرَّحْمَهُ مِنْ قَلْبِه»،؛
«قصاب آنقدر ذبح میکند تا مهر و عطوفت از دلش میرود.»
در این روایت، مراد از قصاب، کسی اراده شده که ذبح میکند نه کسیکه فروشنده گوشت است.
ج: در لغت هم قصاب، همان جزّار یعنی سلّاخ، معرفی شده است: «القَصَّابُ: الجَزَّار»،
د: استاد اخلاق مرحوم آیه الله مجتبی تهرانی (ره) در رابطه با آن دو روایت مطرح شده، میفرمودند: «در روایت قبلی داشت «جزّار» و در اینجا دارد «قصاب» که البته معنای اینها قصابی به معناییکه امروزه متداول است، نیست. اصل آن از نظر لغت به کسی گفته میشود که شتر و گوسفند را سر میبرد، یعنی کارش سر بریدن است نه گوشت فروختن. روایت میگوید، ولو اینکه قصاب سر حیوان را میبرد، ولی این شغل و حرفه، از نظر تربیتی اثر سوء دارد.»
ه: حضرت امام (ره) هم در بیانی میفرمایند: «منظور از قصابی که مکروه است. صرفا گوشت فروشی نیست بلکه کسی استکه شغلش ذبح و کشتار حیوانات است.» بنابراین قصابی مورد اشاره در روایات، به معنای سلاخی و ذبح حیوانات است، و با توجه به نقش تخریبی آن بر روی روح انسان، این شغل جزء مشاغل مکروه محسوب گشته است.