پزشک ستون فقرات ممکن است برای درمان درد سیاتیک تان شما را به یک فیزیوتراپ معرفی کند. روش های درمانی فیزیوتراپی معمولا شامل دو دسته غیرفعال و فعال است. منظور از فیزیوتراپی غیرفعال درمان هایی است که توسط فیزیوتراپ انجام میشود مانند استفاده از پک گرما یا سرما. اما در فیزیوتراپی فعال، خود بیمار نیز در روند درمان مشارکت فعال دارد مانند انجام تمرینات ورزشی خاص.

چرا فیزیوتراپی برای درمان درد سیاتیک مفید است؟

زیرا فیزیوتراپی میتواند التهاب و درد را کاهش دهد و عملکرد فیزیکی فرد را بهبود بخشد و از عود کردن درد سیاتیک جلوگیری کند. همچنین شرکت در جلسات فیزیوتراپی به شما یاد میدهد چگونه وضعیت قامت بدن خود را بهبود دهید. اغلب به منظور بهبود بلند مدت سلامت جسمانی بیمار برای او یک برنامه ورزش در منزل تهیه میشود.

نحوه درمان درد سیاتیک با فیزیوتراپی

در اولین جلسه فیزیوتراپی، فیزیوتراپ سوالاتی درباره پیشینه پزشکی، عادات و سبک زندگی و تجربه درد سیاتیک تان از شما میپرسد. ممکن است از شما بپرسد که درد سیاتیک تان از کی شروع شده است، اینکه آیا رویداد خاصی باعث بروز علائم درد سیاتیک تان شده است یا خیر. همچنین از شما درباره میزان فعالیت بدنی تان پیش از ایجاد درد در ناحیه کمر و ساق پا سوال میکند.

فیزیوتراپ ممکن است در ادامه از شما بخواهد تعدادی حرکت ساده انجام دهید تا دامنه حرکتی، وضعیت قامت بدن، رفلکس‌ها و توانایی حرکتی شما را ارزیابی کند. ممکن است از شما خواسته شود که از پهلوها به طرفین خم شوید، از کمر به سمت جلو بدنتان را خم کنید، رو به عقب کمر خود را خم کنید یا کمر خود را به طرفین بچرخانید. فیزیوتراپ راه رفتنتان را بررسی میکند و ممکن است آزمایش نوار عصب و عضله برایتان انجام دهد. این بخش از معاینه به فیزیوتراپ کمک میکند تا از وضعیت فعلی بدن شما و چگونگی تاثیر سیاتیک بر توانایی فیزیکی تان در انجام کارهای روزمره یک ارزیابی ابتدایی داشته باشد.

فیزیوتراپ در ادامه به کمک اطلاعاتی که از معاینه شما به دست آورده است یک برنامه درمانی برایتان تدارک میبیند. این برنامه درمانی به گونه ای طراحی میشود که اهداف واقع بینانه ای را برای به دست آوردن سلامت شما دنبال کند. به مرور که درد کمر و ساق پاها کاهش میابد فیزیوتراپ شما ممکن است برنامه درمانی تان را دوباره تنظیم کند و در آن حرکات کششی و تمرینات ورزشی بیشتری بگنجاند.

فیزیوتراپی مانند بسیاری از روش های درمانی یک راه حل سریع نیست و ممکن است برای رسیدن به نتیجه مورد نظر به چند هفته زمان نیاز باشد. این برنامه درمانی احتمالا شامل ترکیبی از مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی و دنبال کردن یک برنامه ورزشی در منزل خواهد بود.

چگونه فیزیوتراپی غیرفعال درد سیاتیک را کاهش میدهد؟

در فیزیوتراپی غیرفعال با ریلکس کردن بدن، تنش دردناک در بافت نرم به آرامی رفع میشود و در نتیجه بدن بیمار را برای پرداختن به درمان های فعالی که منجر بهبود به قدرت، انعطاف پذیری و در نتیجه پیشگیری بلند مدت از درد میشود آماده میکند. برنامه فیزیوتراپی غیرفعال شما ممکن است شامل برخی از روش های درمانی زیر باشد.

ماساژ دیپ تیشو

آن دسته از ماهیچه های نخاعی و بافت همبند عضلانی در کمر، لگن و باسن در ماساژ دیپ تیشو هدف قرار میگیرند که ممکن است باعث فشرده شدن عصب سیاتیک یا اعصاب منشعب شده از آن بشوند. درمانگر برای آزاد سازی تنش در بافت های نرم بدن بیمار مانند رباط ها، تاندون ها و‌ ماهیچه ها از فشار و اصطکاک مستقیم استفاده میکند.

گرما درمانی و سرما درمانی

فیزیوتراپ برای خون رسانی بیشتر به ناحیه تحت درمان از گرما درمانی استفاده میکند. افزایش جریان خون باعث میشود اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به آن ناحیه برسد. به عنوان مثال قرارگیری پک حرارتی روی عضله پیریفورمیس ممکن است به کاهش اسپاسم عضلانی کمک کند. اسپاسم عضلانی میتواند باعث بروز درد سیاتیک شود. از سوی دیگر سرما درمانی باعث میشود جریان خون کند شود و التهاب، اسپاسم عضلانی و درد در آن ناحیه کاهش یابد. فیزیوتراپ متناوبا از گرما درمانی و سرما درمانی کمک میگیرد تا شما بیشترین فایده را از این دو روش به دست آورید.

TENS

در روش درمانی TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation) از دستگاهی استفاده میشود که ماهیچه های فرد را به وسیله جریان الکتریکی متغیر (اما در محدوده ای ایمن) تحریک میکند. TENS به کاهش اسپاسم عضلانی کمک میکند و تولید اندروفین را در بدن افزایش میدهد. اندروفین مسکن طبیعی بدن است. حتی اگر درمانگر لازم بداند میتوانید از این دستگاه در منزل استفاده کنید. تجهیزات TENS که درمانگر استفاده میکند بزرگتر از نمونه ای است که میتوانید برای استفاده در منزل تهیه کنید. با این وجود دستگاه TENS چه بزرگ باشد چه کوچک، فواید درمانی بسیاری دارد.

اولتراسوند

در آزمایش اولتراسوند یا همان سونوگرافی امواج صوتی تولید شده را به بافت های عضلانی عمقی میرسانند. این امواج باعث ایجاد گرمای ملایمی در عضلات میشود و در نتیجه گردش خون در این عضلات افزایش میابد و بهبودی زودتر حاصل میشود. افزایش گردش خون کمک میکند تا اسپاسم عضلانی، گرفتگی، ورم، عدم انعطاف و درد عضلات کاهش یابد.

فیزیوتراپی فعال برای کاهش درد سیاتیک

درمانگر در روش های فعال فیزیوتراپی به شما حرکات کششی و حرکات ورزشی مختلفی را آموزش میدهد تا انعطاف پذیری و قدرت عضلانی شما افزایش یابد. برنامه درمانی شما مطابق وضعیت سلامتی و پیشینه پزشکی شما برایتان تنظیم شده است و ممکن است شامل تمرینات هوازی، تمرینات تقویتی و حرکات انعطاف پذیری و افزایش دامنه حرکتی باشد.

همانطور که هر فرد مبتلا به درد سیاتیک میداند، با داشتن درد عصبی ناتوان کننده در ناحیه کمر و پاها، ورزش کردن کار راحتی نیست. با این حال داشتن عضلاتی قوی در جلوگیری از بروز درد بسیار موثر است. برخی از ورزش های شدید در صورتی که به درستی انجام نگیرد میتواند فشار زیادی به ستون فقرات وارد کند. خوشبختانه هدف از تمرینات ورزشی در فیزیوتراپی فعال این نیست که فرد را به مرز توان جسمانی خود برساند و هدف درمانگر این است که با آموزش تمرینات ملایم به بیمار، ستون فقرات و عضلات مرکزی بدن او را تقویت کند.

آب درمانی نوعی ورزش ملایم است که فیزیوتراپ شما ممکن است به عنوان بخشی از برنامه مدیریت درد سیاتیک شما برایتان تجویز کند. در آب درمانی با استفاده از مقاومت ملایم آب عضلات فرد تقویت میشود. آب درمانی برای بسیاری از افرادی که ورزش در خارج از آب را دردناک میدانند میتواند بسیار مفید واقع شود. انجام حرکات هوازی داخل آب و شنا کردن از انواع تمرینات آب درمانی است.

فیزیوتراپ علاوه بر تمرینات ملایم برای کمک به تقویت عضلات مرکزی بدن،‌ کمر و پاها، ممکن است به شما یاد بدهد که چگونه وضعیت بدنتان را اصلاح کنید و در فعالیت های روزمره خود اصول ارگونومیک را رعایت کنید تا از ستون فقراتتان مراقبت کنید. رعایت این نکات ساده حین انجام کارهای روزمره تاثیر بسیاری در جلوگیری از بروز درد سیاتیک در آینده خواهد داشت.

آیا پیاده روی درد سیاتیک را تسکین میدهد؟

پیاده روی روشی موثر برای تسکین درد سیاتیک است. پیاده روی منظم باعث ترشح اندروفین میشود و التهاب را کاهش میدهد. البته درصورتی که حین راه رفتن قامت صحیح بدن حفظ نشود درد سیاتیک شدت میابد.

برای رفتن به جلسات فیزیوتراپی چه بپوشیم؟

با توجه به اینکه در جلسات فیزیوتراپی درمان های غیرفعال و فعال انجام میشود باید در جلسات درمانی لباس راحت به تن داشته باشید. اگر مطمئمن نیستید که چه لباسی مناسب حضور در جلسات درمانی است با فیزیوتراپ خود تماس بگیرید و در این باره از او سوال کنید.

آیا فیزیوتراپی درد سیاتیک را به طور قطعی درمان می‌کند؟

در برخی از موارد فیزیوتراپی باعث بهبود درد عصب سیاتیک نمی‌شود و افراد حتی پس از تکیمل جلسات فیزیوتراپی باز هم دچار دردهای طاقت فرسای سیاتیک هستند. در چنین جراحان و متخصصان ستون فقرات، درمان درد سیاتیک توسط جراحی را پیشنهاد می‌کنند تا فرد بتواند به فعالیت‌های روزانه خود بازگردد.

منیع: مقالات سایت کلینیک طب فیزیکی بازتوان